عصر اطلاعات، دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی و اطلاعاتی را بر آن داشته است که برای دسترسی به اطلاعات، روشهای نوینی را جستجو نمایند، استفاده از فناوری های اطلاعاتی یکی از این شیوه ها است. نرم افزارهای کد منبع باز با توجه به امکان تغییر و اصلاح، ساخت ویرایش های جدید و توزیع و انتشار آن به صورت رایگان، عرصه رقابت را بر نرم افزارهای تجاری تنگ می کند. بهره گیری از این نرم افزارها در خدمات کتابداری و اطلاع رسانی می تواند فرصت مناسب برای رفع برخی از مشکلات بودجه ای کتابخانه ها و مراکز اسناد و اطلاع رسانی باشد.
در سال های اخیر، حرکت های جهانی قابل توجهی برای طراحی و بهره گیری از نرم افزارهای منبع باز در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی آغاز شده است و کتابخانه های زیادی، حتی در کشورهای پیشرفته، با توجه به مزیت ها و قابلیت های این نرم افزارها از آنها استفاده می کنند. کتابداران با مشارکت در طراحی برنامه های متن باز می توانند تغییرات لازم را برای انطباق آنها با نیازهای خود اعمال کنند. نرم افزارهای منبع باز رایگان موجود در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی سبب شده است تا انتخاب جدیدی برای نصب و راه اندازی این نوع سامانه ها در کتابخانه ها مطرح شود، و فرصت تازه ای برای مشارکت و همکاری کتابداران در برنامه های نرم افزاری منبع باز ایجاد گردد.
در این مقاله به معرفی نرم افزار متن باز گرین استون (Greenstone) و دی اسپیس (DSpace) پرداخته شده است:
گرین استون: نرم افزار کتابخانه دیجیتال گرین استون، از جمله اولین سری نرم افزارهایی است که جهت ایجاد، گسترش و اشاعه مجموعه های کتابخانه دیجیتالی طراحی شده است. گرین استون توسط پروژه کتابخانه دیجیتال نیوزلند در دانشگاه ویکاتو تهیه و روزآمد می شود، همچنین به عنوان نرم افزاری چند زبانه با کد منبع باز توسط یونسکو و سازمان غیر دولتی هیومن ایتفو انتشار یافته است.
دی اسپیس: دی اسپیس یک پروژه مشترک بین کتابخانه MIT و آزمایشگاه HP) Hewlett-Packard) است. دی اسپیس یک سیستم مدیریت منابع دیجیتال است که اجازه می دهد تا سازمان ها، از قبیل کتابخانه ها برای جمع آوری، بایگانی، نمایه و انتشار منابع علمی و فکری یک جامعه از آن استفاده کنند. این سیستم ترکیبی از فنآوری های MIT نوشته شده است، که در درجه اول جهت دریافت اطلاعات کتاب شناختی توصیف مقالات، پایان نامه ها، و رساله ها استفاده می شود.
جدول مقایسه ای نرم افزار گرین استون و دی اسپیس
|
خصوصیات |
گرین استون |
دی اسپیس |
|
توسعه دهنده |
پروژه کتابخانه دیجیتال زلاندنو در دانشگاه اکایتو |
کتابخانه های MIT و کمپانی HP |
|
پلت فرم |
Windows 95/98/Me/NT/2000/XP Unix/Linux, andMAC OS-X |
Windows (NT/2000/XP) and All POSIX (Linux/BSD/UNIX-like OSes),OSX |
|
متن باز و رایگان |
بلی |
بلی |
|
مجوز |
GNU General Public License |
BSDLicense |
|
زبان |
انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی، روسی و قزاقستانی. رابط کاربردر دسترس با زبان های هند بنگالی، و غیره |
انگلیسی |
|
نرم افزارهای مورد نیاز |
وب سرور آپاچی، جاوا ۱.۴به بالا، IMAGE MAGICK SOTWARE و مرورگر وب |
جاوا نسخه JDK 5 یا بالاتر، جاوا ۱.۴ یا بالاتر، وب سرور آپاچی، PostgreSQL نسخه ۷.۳ سا بالاتر، مرورگر وب |
|
آدرس |
http://www.greenstone.org |
http://www.DSpace.org |
|
آخرین نسخه |
Greenstone 2.83 |
Space 1.6. 2 |
|
ابرداده |
دوبلین کور RFC1807 NZGLS (سرویس جایگزین زلاند نو) AGLS (سرویس جایگزین استرالیا) |
دوبلین کور |
|
پروتکل ها |
OAI-PMH |
OAI-PMH |
|
پشتیبانی: اسناد ویکی پرسش و پاسخ لیست پستی پشتیبانی تجاری آموزش |
بلی بلی بلی بلی بلی بلی |
بلی بلی بلی بلی بلی بلی |
|
فایل های قابل پشتیبانی |
MS-Word, PDF,HTML, PostScript, JPEG, GIF |
MS-Word, PDF, PPTs, JPEG, GIF |
منبع:
Randhawa, S. (2012). Open Source Software for Creation of Digital Library: A Comparative Study of Greenstone Digital Library Software & DSpace. Indian Journal of Library and Information Science, ۶(۳), ۴۵-۵۲
بدون دیدگاه