معرفی کتاب «نگاهی نو به جریان عاشورا»

مشاهده ویدئو کامل مصاحبه در آپارات

بزرگترین رویداد تاریخی در زندگانی سیدالشهدا که بیشترین اطلاعات قابل دسترس از زندگانی آن حضرت نیز در خصوص همین حادثه است، واقع عاشورای سال ۶۱ ه ق است؛ هر چند همین رویداد نیز خود به سبب گستردگی دامن تحولات و تأثیرگذاری اش جای بسیار برای بحث و سخن دارد و از هر زاویه ای که بدان نگریسته شود، افقی جدید پیش روی دیدگان گشوده می شود. عاشورای حسینی واقعه ای نبود که تنها در وجود حسین بن علی(ع) در کربلا و در مقطع زمانی خاص خلاصه گردد، بلکه تحولات و تأثیرهای آن در وجود شخصیت های بسیار، چه آنان که در کربلا حضور داشتند یا نداشتند، به شهادت رسیدند یا به  اسارت رفتند و در سده ها و اعصار تجلی یافته است. با این حال، نباید عنایت به این رویداد عظیم ما را از توجه به دیگر ابعاد زندگانی و شخصیت فرزند علی(ع) دور بدارد و از پرداختن به آنها غافل سازد.

علیرضا واسعی پژوهشگر درباره این کتاب گفت: این اثر از جهت محتوا، روش و ساختار دارای نوآوری است و تاکنون ۶ بار هم تجدید چاپ شده است.

واسعی تاکید کرد: از این کتاب بیش از ۴۶هزار نسخه منتشر شده که این تعداد نشر برای یک اثر حکایت از آن دارد که این کتاب توانسته جای خود را در مجامع علمی و جامعه ایران باز کند.

مقاله های حاضر در این کتاب، مجموعه ای از مباحث تاریخی است که دربار سه موضوع اساسی طرح شده اند: الف شخصیت امام حسین(ع) و واقع عاشورا؛ ب اصحاب و یاران سیدالشهداء؛ ج بناهای مقدس منتسب به آن حضرت که در هر موضوع دو یا چند مقاله ارائه گردیده است.

مجموع مقالات پیش رو، در نگاهی کوتاه بدین گونه قابل شناسایی اند:
۱ «رازهای ماندگاری عاشورا» اثر ناظر طرح، دکتر «سیدعلیرضا واسعی» است که می کوشد نشان دهد چه علل و عواملی در ماندگاری نام و یاد عاشورا مؤثر بوده اند و چرا از میان هم رویدادهایی که در تاریخ صدر اسلام و ادوار بعدی رخ داده، این واقعه تبلور و تجلی بیشتری یافته است.

۲ مقال «امام حسین و صلح امام حسن(ع)» مقال دومی از همین نویسنده است که به نقش امام حسین(ع) در درو خلافت امام حسن(ع) به ویژه در جریان صلح می پردازد تا نشان دهد آن حضرت پیش از امامت از چه جایگاهی برخوردار بوده است.

۳ مقال «جوانان و نوجوانان در کربلا» اثر حجت الاسلام والمسلمین محمدحسین علی اکبری است که به نقش آفرینی جوانان و نوجوانان در صحرای کربلا و روز عاشورا می پردازد. نویسنده بر آن است تا نشان دهد که جمع اندک یاران امام، متشکل از طیف های مختلفی بوده و واقع کربلا با بازوان هم اینان استواری یافت و به بار نشست.

۴ مقاله «شهدای علوی تبار در واقعه کربلا» از جناب آقای سیدمحمود سامانی است که در جست و جوی آن است که چه تعداد از فرزندان امام علی(ع) در روز عاشورا به شهادت رسیدند. روشن است که در این مقاله از شخصیت های مشور علوی چون امام حسین(ع) چندان سخنی به میان نمی آید.

۵ حجت الاسلام والمسلمین حمیدرضا مطهری، با مقال «نقش زنان در نهضت عاشورا» به میزان نقش آفرینی زنانی پرداخته که به راستی جریان عاشورا را نمی توان بی یادکرد آنان، شناسایی کرد.

۶ این که پس از واقع عاشورا، چند تن از یاران همراه امام زنده ماندند و علل و اسباب زنده ماندنشان چه بود، بحثی جدی و قابل تحقیقی است که حجت الاسلام والمسلمین محمد غفوری، تحت عنوان «بازماندگان واقعه عاشورا(مردان و پسران)» آن را باز نموده است.

۷ مقال «شهادت امام حسین(ع) از منظر اهل سنت» اثر حجت الاسلام والمسلمین عبدالمجید ناصری، کاوشی است برای نشان دادن دیدگاه اهل سنت دربار جایگاه معنوی امام حسین(ع) در جریان قیامی که به شهادت آن حضرت انجامیده است. با هم سخنانی که از ناحی برخی اهل سنت در جهت تبرئ یزید، گاه به چشم می خورد، نویسنده نشان داده که چگونه بسیاری از اندیشوران به تأیید حرکت امام و تکذیب عمل یزید پرداخته اند.

۸ واقع عاشورا، تأثیرهای فراوانی در حیات اجتماعی مسلمانان، از جمله تیر بنی هاشم نهاد که جناب آقای علی آقاجانی قناد با مقال «بنی هاشم پس از قیام عاشورا» به گزارش و تحلیل آن دست زده است.

۹ به همراه بردن زنان و کودکان توسط امام حسین(ع) به صحرای کربلا که بی تردید گرفتاری هایی بر آنان داشت از دیرباز محل گفت و گو بوده است. مقال «نقش تبلیغی اهل بیت(ع) در نهضت عاشورا» از حجت الاسلام والمسلمین علیرضا انصاری، در پی وانمایی این واقعیت است که حضور اهل بیت(ع) و به اسارت رفتنشان چه میزان در تبلیغ نهضت امام و نیز به درو ماندنش از دست تحریف و جعل نقش داشته است.

۱۰ از بحث های ارزشمند دربار امام حسین(ع) قضی سر آن حضرت است که در عاشورا از تن مبارکش جدا شد و به جاهای متعددی برده شد. این که این سر به چه جاهایی رفت و در نهایت چه شد، در مقاله ای با عنوان «رأس الحسین و مقام های آن» توسط حجت الاسلام والمسلمین مصطفی صادقی به بحث گرفته شده است.

۱۱ صحرای کربلا از آن روزی که واقع عاشورا در آن رخ داد به عنوان محل حائر حسینی شناخته شده و مورد گفت و گو قرار گرفته است. این که حائر حسینی به چه جایی اطلاق می شود و چرا، و در طول تاریخ بر آن چه گذشته است، در مقال «حائر حسینی در گذر تاریخ» اثر حجت الاسلام و المسلمین یدالله مقدسی، پژوهش شده است.

۱۲ آخرین مقاله با عنوان «تعداد یاران امام حسین(ع) در کربلا» ترجمه، تلخیص و تحقیقی از کتاب «ابصارالعین بأنصار الحسین(ع)» اثر شیخ محمد شمس الدین است که توسط حجت الاسلام والمسلمین علی اکبر امامی حجتی انجام یافته که به شمار و اسامی یاران امام می پردازد.امید است که این مجموعه گامی در راستای شناسایی و معرفی تاریخ زندگی امام حسین(ع) و نقش ایشان در احیا و پاسداشت دین الهی باشد.