عضو هیأت علمی گروه هنر و تمدن اسلامی پژوهشکده اسلام تمدنی:
سوگواره ای برای امام؛ شفاعت علی(ع)
به گزارش روابط عمومی پژوهشکده اسلام تمدنی، دکتر سیدعلیرضا واسعی عضو هیأت علمی گروه هنر و تمدن اسلامی پژوهشکده اسلام تمدنی در یادداشتی با عنوان سوگواره ای برای امام؛ شفاعت علی(ع) که در خبر آنلاین منتشر شده، آورده است:
پیروی از سیره امام و بهره وری از میراث ماندگار آن حضرت، موجب برخورداری از شفاعت اوست.
جراحت، نقاهت، شهادت و وصایت‌علی(ع)، قسمت‌های پیشین این نوشتار بود. دراین قسمت(آخر) به اجمال ازشفاعت وی گفتگو می شود.
الف. با همه گفتگوهایی که در باره منشأ پیدایش مذهبی شیعه وجود دارد، بی تردید، اساس اندیشه تشیع قدمتی به درازای اسلام دارد، هرچند هویت استقلالی آن در ادوار بعدی بوده باشد و مهم‌ترین شاخص شیعه‌بودن، برقراری ارتباط درست با دیانت‌اصیل و حقیقی اسلام از طریق امام است و هیچ باورمند آگاه شیعی جز این نمی اندیشد.
ب. تشیع گرچه در گذر زمان با آیین‌ها و سنت‌هایی درآمیخت و آدابی را به خود دید، اما آنچه نقطه کانونی فکر شیعی به شمار است، تعلق ویژه به امام، به اعتبارشایستگی پیشوایی و والایی اوست-همان چیزهایی که موجب نصب وی به امامت گردید- و همه مسائل دیگر در حاشیه آن است؛ نه شیعه ای به همطرازی امام با پیامبر روی دارد، نه او را در دستگاه عدالت الهی دارای امتیاز ویژه می داند، چنانکه هرگز او را در میان اصحاب پیامبر، از نظر بهره مندی از ایمان، پایبندی به دیانت، پیروی از سنت نبوی و برخورداری از شخصیت عالی انسانی با دیگری برابر نمی داند، حتی کسی را شایسته مقایسه با او نمی شناسد.
پ. تشیع، درعمل و نگاه شیعه جلوه گری دارد؛ یعنی زیستن و نگریستن همانند امام در حد و توان فردی، اجتماعی و تاریخی که به طور طبیعی با شناخت آن حضرت و کردوکارهای وی امکان پذیر است. توضیح آنکه:
۱.امام به عنوان الگوی زندگی اسلامی-شیعی، موقعی به عنوان پیشوا خواهد بود که بنیادهای اندیشه ایشان در خصوص خدا،انسان، دین،دنیا و آخرت دانسته و در همه ابعاد دنباله روی شود.
۲. در مقام عمل فردی و اجتماعی بر اساس مشی و منش آن حضرت پیش برود، بنا بر این تشیع از سطح ظاهرگرایی و تمسک به مناسک و آیین های شکلی فراتر رفته و دارای حقیقتی معرفتی است.
ت. تلقی درست شفاعت از همین نقطه آغاز می شود، گر چه تبیین تفصیلی آن در این کوتاهه میسر نیست. با این توضیح:
اول: اسلام گر چه آخرین دین و پیروان آن برخوردار از بهترین دیانت الهی اند، اما قرائت های گوناگون و گاه متضاد ازهم آن که ظهور فرقه های مختلف مذهبی نشان آن است، آدمی را دچار تردید جدی می کند که به راستی کدام یک از این فرقه ها،اسلام درست را معرفی می کنند؟ نظام امامت شیعی، مدعی ارائه قرائت درست اسلام است.
دوم: این ادعا با ضمانت لازم همراه است که شفاعت پیشوایان از پیروان است، به این معنا که چون کرده‌های شیعیان منطبق با قرائتی از اسلام است که از سوی آنان ارائه شده، مشمول همراهی و شفاعت آنها خواهد بود، پس شفاعت هرگز به معنای ایجاد دستگاهی مستقل از میزان/محاسبه الهی و در تعارض با عدالت نیست و نمی تواند باشد. در این نگره، تنها موقعی شفاعت معنا می یابد که آدمی بر اساس خوانش ائمه(ع)از اسلام پیش برود، نه به ترفندهایی در جستجوی میان برهای ناصحیح باشد.
ث. مهم ترین دغدغه های امام علی که به عنوان میراث راستین و قابل پیروی او در قالب وصایا، نامه ها، دیگر مکاتبه ها و خطبه ها و نیز سیره اش باقی مانده، توحید اندیشی،نفی هرگونه شرک ورزی و تبعیت از سنت نبوی در عرصه عقیده(رک: نامه۳۱)، وتوجه به کرامت انسانی، ضرورت همبستگی انسانی، تامین امنیت، عدالت خواهی و برابری، و مدارا در سطح روابط اجتماعی است(رک: نامه ۵۳).
هر کسی چنین دغدغه هایی داشته باشد، شیعه و بی گمان مشمول شفاعت او خواهد بود.
* عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، بهار ۱۴۰۰. a.vasei@isca.ac.ir
بدون دیدگاه