انتشار یک خوانش نو از علیّت و تشأن در حکمت متعالیه؛
مقالۀ «تحلیل رابطۀ واجب و ماسوی در نظام حکمت صدرایی» در شماره جدید پژوهشهای عقلی نوین درخشید
جدیدترین شماره دوفصلنامه علمیپژوهشی پژوهشهای عقلی نوین، بهار و تابستان ۱۴۰۴، میزبان پژوهشی از دکتر سید مجید ظهیری است؛ مقالهای که با رویکردی نو، مبانی وجودشناختی ملاصدرا را بازخوانی کرده و تبیینی تازه از رابطۀ واجب و ماسوی ارائه میدهد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پژوهشکده اسلام تمدنی، شماره نوزدهم دوفصلنامه علمیپژوهشی پژوهشهای عقلی نوین (بهار و تابستان ۱۴۰۴)، با انتشار مقالهای پژوهشی با عنوان «تحلیل رابطۀ واجب و ماسوی در نظام حکمت صدرایی» گامی تازه در مطالعات صدرایی برداشته است. این مقاله به قلم دکتر سید مجید ظهیری، رئیس پژوهشکده اسلام تمدنی و استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، تدوین شده و با شناسه دیجیتال ۱۰.۲۲۰۸۱/nir.2023.67143.1415 منتشر شده است.
دکتر ظهیری در این پژوهش نشان میدهد که هرگونه بحث از رابطۀ وجودی میان واجب و ماسوی، تنها زمانی معنا دارد که میان آن دو دوئیت حقیقی فرض شود؛ در حالی که در منظومۀ حکمت متعالیه، این دوئیت با مبانیای همچون تعلق جعل به وجود و «عینالربط» بودن معلول نسبت به علت، از اساس فرو میریزد.
مقاله با نقد تقسیم مشهور سنخیت، عینیت و تباین، تصریح میکند که این دستهبندی ظرفیت تبیین جایگاه واجب و ماسوی در حکمت صدرایی را ندارد؛ زیرا ملاصدرا از یکسو هیچیک از این مفاهیم را در معنای متعارف نمیپذیرد و از سوی دیگر، در سطحی عمیقتر همۀ آنها را در قالبهای خاص صدرایی بازتعریف میکند.
دکتر ظهیری در این مقاله توضیح میدهد که در حکمت متعالیه، پس از پذیرش «وحدت شخصی وجود» و تفسیر تشأنی از علیّت، سنخیت وجودی، عینیت به حمل شایع، و تباین وجودی، همگی جای خود را به رابطۀ تشأنی میدهند؛ نسبتی که در آن ماسوی، حقیقتی وابسته و ظهوریافته از واجبالوجود تلقی میشود.
بر اساس یافتههای این پژوهش، رابطۀ تشأنی تنها تبیین سازگار با بنیانهای حکمت صدرایی است؛ تبیینی که همزمان امکان جمع میان سنخیت تشأنی، عینیت به حمل حقیقت و رقیقت و بینونت وصفی را فراهم میآورد و تصویری منسجمتر از رابطۀ واجب و ماسوی ارائه میکند.
بدون دیدگاه