نشست علمی پنجمین همایش علوم انسانی- اسلامی پژوهش و فناوری- مدیریت حاکم بر علم در عصر شکوفایی تمدن اسلامی

معرفی برنامه

 از سلسله نشست های پنجمین همایش علوم انسانی- اسلامی پژوهش و فناوری؛

نشست علمی مدیریت حاکم بر علم در عصر شکوفایی تمدن اسلامی برگزار گردید

محمد باغستانی: ویژه سازی مکانی علم، حمایت شوندگی گسترده از سوی دولت های مهم، انشعاب یابندگی گسترده، سنت ساخت شهرهای علمی نوپدید و فرصت های شغلی جدید در حوزه علم از مهمترین ویژگی های علم در بازه زمانی پژوهش قرن چهارم و پنجم بود.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پژوهشکده اسلام تمدنی، نشست علمی مدیریت حاکم بر علم در عصر شکوفایی تمدن اسلامی از سلسله نشست های پنجمین همایش علوم انسانی- اسلامی پژوهش و فناوری با ارائه محمد باغستانی مدیر گروه و عضو هیأت علمی گروه هنر و تمدن اسلامی پژوهشکده اسلام تمدنی برگزار گردید.

باغستانی گفت: در جامعه شناسی علم چارچوب نظری وجود دارد که علم وقتی رشد می کند که نهادهای تصمیم ساز مانند دولت ها و … حمایت ها و مشوق های فراوانی برای گسترش علم اختصاص دهند. از طرف دیگر بخش دیگری که در جامعه شناسی علم پذیرفته شده این است که می گویند علم را به عنوان پدیده اجتماعی در نظر می گیرند. یعنی از درون علم کسانی را داشته باشند که بتواند ضوابط را مشخص کنند و راه ارتقا و رشد را به دانشجویان نشان دهند.

 وی در خصوص مهمترین ویژگی های علم در بازه زمانی پژوهش قرن چهارم و پنجم گفت: اولین ویژگی ویژه سازی مکانی علم است. یعنی در  دوره قرن چهارم مسجد پایه اول آموزش بوده است. از اواخر قرن سوم و قرن چهارم مکان جدیدی به نام دارالعلم ها و مدرسه ها به وجود می آیند. به دلیل اینکه عالمان متوجه می شوند که همه علوم را نمی شود در مسجد تدریس کرد. بنابراین مسجد خود به خود به علوم نقلی یا علوم قرآنی و حدیث اختصاص پیدا کرد. این جداسازی یکی اولین از قدم های علم در قرن چهارم بود. 

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: دومین ویژگی حمایت شوندگی گسترده از سوی دولت های مهم است. افزون بر خلافت عباسی، خلافت فاطمی، خلافت اموی که در بغداد و قاهره و گرانادا یا در اندلس و قرطبه یا کردبا برپا بوده است. این دولت های خیلی بزرگ به شدت حامی علم بودند.

باغستانی گفت: سومین ویژگی، انشعاب یابندگی گسترده است. در قرن چهارم علوم، بسیار انشعاب پیدا کردند. کتاب های طبقات علم و تقسیم بندی علم از قرن سوم شروع شده و در قرن چهارم با کتاب فارابی به اوج خود می رسد. بنابراین طبقه بندی علوم حکایت از انشعاب گسترده علم در قرن چهارم دارد.

وی افزود: چهارمین ویژگی، سنت ساخت شهرهای علمی نوپدید است. در این دوره با به وجود آمدن هر سلسله به دلیل تجزیه قدرت سیاسی متمرکز، سعی می کند پایتخت خود را به شهر علمی تبدیل کند. یعنی در قرن چهارم ما می توانیم از شهرهایی به عنوان شهرهای علمی یاد کنیم که هم شهر سیاسی و هم شهر علمی هستند.

مدیر گروه هنر و تمدن اسلامی پژوهشکده اسلام تمدنی گفت: پنجمین ویژگی، فرصت های شغلی و مشاغل وابسته به علم و همچنین رقابت های تازه ای در حوزه علم، در قرن چهارم برای اهل علم پیدا شد.