نقد علمی جریان‌ساز در پژوهش‌های دینی ایران؛
بازخوانی روش‌شناسی مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن و روان‌شناسی در ایران دکتر سید مصطفی احمدزاده
با تحلیل ۱۳۶ مقاله علمی طی بیش از یک دهه، این پژوهش نقشه‌ای روشن از فرصت‌ها و آسیب‌های روش‌شناسی در پیوند قرآن و روان‌شناسی ارائه می‌دهد
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پژوهشکده اسلام تمدنی، در یکی از مقالات شاخص منتشر شده در کتابچه دومین همایش بین‌المللی مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم و هفتمین همایش ملی اعجاز قرآن، سید مصطفی احمدزاده، دانشیار پژوهشکده اسلام تمدنی، با نگاه نقادانه و داده‌محور به سراغ ارزیابی نظام‌مند مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن و روان‌شناسی در ایران رفته است.
در این مقاله با عنوان «تحلیل روش‌شناسی مقالات علمی مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن و روان‌شناسی ایران»، پس از بررسی اولیه ۳۴۶ مقاله، تعداد ۱۳۶ مقاله که به‌طور واقعی به مطالعات میان‌رشته‌ای پرداخته بودند، مبنای تحلیل علمی قرار گرفته‌اند.
این پژوهش با استخراج و تحلیل ۱۵۷ روش تحقیق از مقالات علمی منتشرشده بین سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۳، نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از این مطالعات بر روش‌های توصیفی‌ـ‌تحلیلی و تحلیل محتوای کیفی استوارند. در مقابل، روش‌های نوآورانه و میان‌رشته‌ای ترکیبی تنها سهمی بسیار اندک داشته‌اند.
احمدزاده با نگاهی دقیق و انتقادی، ضمن تأکید بر قوت‌هایی همچون سنخیت پارادایمی در برخی پژوهش‌ها، به ضعف‌های ساختاری نیز اشاره کرده است؛ از جمله آشفتگی در انتخاب روش‌ها، کاربرد ابزارهای کم‌بازده پژوهشی و غفلت از اقتضائات مطالعات میان‌رشته‌ای.
به باور نویسنده، بازآرایی روش‌شناسی پژوهش‌های دینی، به‌ویژه در حوزه پیوند قرآن با علوم انسانی و رفتاری، ضرورتی راهبردی برای آینده پژوهش اسلامی در ایران است. این مقاله، هم‌زمان هشدار و پیشنهاد است؛ هم تحلیلی از وضع موجود و هم نقشه‌ای برای مسیر آینده.
انتشار این مقاله در یکی از مهم‌ترین همایش‌های علمی کشور، نقطه عطفی در آسیب‌شناسی پژوهش‌های دینی و میان‌رشته‌ای تلقی می‌شود و می‌تواند الهام‌بخش تغییر رویکرد در سطح نهادهای علمی و حوزوی کشور باشد.
بدون دیدگاه