مقاله‌ای پژوهشی، با رویکردی تازه به آیه ۱۴۸ سوره بقره، در نشریه پژوهش‌های قرآنی منتشر شد؛
بازخوانی «فَاسْتَبِقُوا الْخَیْراتِ» در یکی از دشوارترین آیات قرآن؛ نگاهی نو به پیام جهانی سبقت در نیکی‌ها
پژوهش حاضر با نقد تفسیرهای پیشین و ارائه خوانشی نو از آیه، آن را دعوتی فراگیر برای همه ادیان الهی به سوی سبقت در خیرات می‌داند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پژوهشکده اسلام تمدنی، محمد بهرامی، عضو هیأت علمی گروه قرآن و مطالعات اجتماعی پژوهشکده اسلام تمدنی، در تازه‌ترین مقاله خود که در شماره ۱۱۶ نشریه «پژوهش‌های قرآنی» منتشر شده، کوشیده است تا با بررسی دقیق دیدگاه‌های مختلف و نقد نقاط ضعف و کاستی‌های آنها، قرائتی تازه و منسجم از آیه ۱۴۸ سوره بقره ارائه کند.
آیه ۱۴۸ سوره بقره با عبارت ماندگار «وَلِکُلٍّ وِجْهَهٌ هُوَ مُوَلِّیها فَاسْتَبِقُوا الْخَیْراتِ» از پیچیده‌ترین و بحث‌برانگیزترین آیات قرآن کریم به شمار می‌آید؛ آیه‌ای که به دلیل تعدد معانی واژگان و اختلاف دیدگاه‌های مفسران، همواره تفاسیر گوناگون و گاه متعارضی درباره آن مطرح بوده است. همین مسئله سبب شده فهم پیام نهایی آیه و کشف مقصود اصلی آن برای مفسران دشوار باشد.
بهرامی در این پژوهش با تکیه بر روش مطالعه کتاب‌خانه‌ای و تحلیل محتوای تفاسیر برجسته، نشان می‌دهد که بسیاری از برداشت‌های پیشین یا با سیاق آیات هماهنگ نیستند یا به دلیل خلط مفاهیم، ما را از فهم پیام اصلی دور می‌کنند.
نویسنده در رویکرد تفسیری خود، آیه را دعوتی خطاب به همه ادیان الهی و پیامبران می‌داند که هر یک راه و آیینی را در مسیر حق دنبال می‌کنند و در عین تنوع این راه‌ها، مقصد نهایی یکی است.
وی تأکید می‌کند که ضمیر «هُوَ» در این آیه به خداوند بازمی‌گردد و عبارت «فَاسْتَبِقُوا الْخَیْراتِ» در حقیقت فراخوانی فراگیر به رقابت در انجام کارهای نیکو و خیرخواهانه در میان همه انسان‌هاست.
این نگاه تازه، ضمن وفاداری به متن و سیاق قرآن، توانسته است تفسیر آیه را از پراکندگی دیدگاه‌های سنتی نجات دهد و معنایی یکپارچه و کاربردی برای آن ارائه کند؛ معنایی که پیام جهانی قرآن درباره هم‌گرایی ادیان الهی در مسیر خیر و نیکی را برجسته می‌سازد. مقاله «بازخوانی آیۀ ولِکُلٍّ وِجْهَهٌ هُوَ مُوَلِّیها فَاسْتَبِقُوا الْخَیْراتِ» با کد DOI: 10.22081/jqr.2025.69675.4069 اکنون در دسترس علاقه‌مندان به مطالعات تفسیری و پژوهش‌های قرآنی قرار دارد.
بدون دیدگاه