مصطفی احمدزاده تبیین کرد:
تحقق آموزه امامت و امت با تفسیر تمدنی قرآن
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: در تفسیر تمدنی چون نگاه جهانی و فرافرهنگ و آداب و رسوم و فرازبانی است مرز بین انسان‌ها و جنسیت و آداب و رسوم از بین می‌رود و بیشتر سراغ مشترکات انسانی می‌رویم و در این رویکرد امام و امت تحقق خواهد یافت.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پژوهشکده اسلام تمدنی به نقل از ایکنا، مصطفی احمدزاده؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۲۲ اردیبهشت در نشست علمی «تفسیر تمدنی» ذیل چهارمین هم‌اندیشی همایش بین‌المللی امت _ تمدن در قرآن با بیان اینکه تمدن یک فرایند است یعنی آغاز و گذشته‌ای دارد و قرار است آینده‌ای داشته باشد، گفت: اگر قرآن را یک کتاب تمدنی بدانیم بخش قابل توجهی از آن تاریخ است و تاریخ جزئی است که نمی‌توان آن را از تمدن تفکیک کرد.
وی با بیان اینکه ما باید با مهندسی معکوس بین گذشته و آینده ارتباط برقرار کنیم، تصریح کرد: آیت‌الله معرفت فرموده است باید آیاتی از قرآن که به نظر می‌رسد تاریخ مصرف آن تمام شده است الغای خصوصیت کنیم تا برای امروز ما مفید باشد؛ مانند آیه «أَرْسِلْهُ مَعَنَا غَدًا یَرْتَعْ وَیَلْعَبْ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ» یعنی ما یوسف و برادران وی و یعقوب را حذف می‌کنیم و آن را به یک جماعت امروزی مرتبط می‌کنیم و از آن پیام می‌گیریم.
وی اضافه کرد: این پیام در این صورت فرازمانی و فرامحلی خواهد بود مثلا اگر قرار است ما بچه خود را در اختیار یک مدرسه و مرکز علمی و معلم قرار دهیم باید نسبت به اینها شناخت داشته باشیم تا بچه به انحراف نرود؛ ایشان حتی بعد بین‌المللی هم به ماجرا می‌دهد و آن را به جذب مغزهای برتر و منابع انسانی ارزشمند از سوی دشمنان ربط می‌دهد و اینکه ما نباید نیروهای فکری ارزشمند خود را رایگان در اختیار کشورهای دیگر قرار دهیم.
احمدزاده افزود: بنابراین در روش تفسیر تمدنی در مباحث تاریخی یکی از راه‌ها آن است که ابعاد تاریخی قرآن را با الغای خصوصیت برای امروز به کار بگیریم. البته ما از یک اتفاق جزئی نمی‌توانیم یک برداشت کلی داشته باشیم یعنی باید اجزای مختلف تاریحی را کنار هم قرار دهیم و از آن تحلیلی امروزی ارائه دهیم و از آن استنتاج ارائه دهیم.
تفاوت تفسیر اجتماعی و تمدنی
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه یکی از شاخصه‌های تفسیر تمدنی این است که ضمن توجه به مباحث گذشته در وضعیت حال برای آینده برداشت ارائه می‌دهد و این نیازمند روشمندی است، اظهار کرد: تفسیر اجتماعی گذشته و حال‌نگری دارد ولی تفسیر تمدنی از گذشته و حال و آینده سخن می‌گوید یعنی گذشته را می‌گیرد و برای امروز تفسیر می‌کند ولی این رویکرد ناظر و معطوف به اینده است و این تفاوت بین این تفسیر با تفسیر اجتماعی است.
احمدزاده با بیان اینکه اثرگذاری تفسیر اجتماعی کوتاه‌مدت است، گفت: این تفسیر مسائل جامعه را به قرآن عرضه می‌کند مثلا آیت الله طالقانی نکاتی در تفسیر گفته است که عمدتا ناظر به مسائل روز بوده است لذا بیشتر برای همان مقطع قابل استفاده است ولی مخاطب تفسیر تمدنی فقط ما و خود ما و حتی جامعه ما نیست بلکه افق دید مفسر نسخه‌پیچی برای همه مسائل بشریت است لذا این اثرگذاری بر ای چند دهه و حتی چند سده و هزاره کاربرد دارد.
جایگاه عقل در تفسیر تمدنی
وی با بیان اینکه مفسر فردی وارد احکام و اخلاق فردی شده و به مسائل جزئی می‌پردازد ولی در تفسیر اجتماعی نگاه به مسائل اجتماعی است، ادامه داد: در تفسر تمدنی، احکام، اخلاق و عقاید و سیاست و اجتماعیات همگی با نگاه جهانی بحث می‌شود و در اینجا عقل جایگاه بسیار بالایی دارد؛ نگاه جزئی و مقطعی نداریم و سیستمی است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: از جهت هدف هم مفسر فردی به تاثیر حداقلی در خود و اطرافیان قانع است ولی در تفسیر اجتماعی مفسر وضعیت موجود را قرار است به وضعیت مطلوب سوق دهد و در تفسیر تمدنی هم هدف این است ولی در این تحول، وضعیت مطلوب در راستای نگاهی تمدنی به قرآن است یعنی وضعیت مطلوب ما در حال شدن و تغییر و تحول است و به تعبیری در این تفسیر ما به یک دهکده جهانی تبدیل می‌شویم.
احمدزاده با اشاره به پیامدهای تفسیر تمدنی، بیان کرد: در تفسیر فردی چون هر کسی به دنبال برجسته‌کردن قوم و مذهب خود بوده است اختلافات و تعارضات و جنگ‌ها هم زیاد است و مدیریت ما هم خرد و جزیره‌ای است ولی در تفسیر اجتماعی، برداشت از قرآن متناسب با فرهنگ‌های مختلف است و در این وضع هم باز حالت جزیره‌ای وجود دارد ولی در تفسیر تمدنی چون نگاه جهانی و فرافرهنگ و آداب و رسوم و فرا زبانی است لذا مرز بین انسان‌ها و جنسیت، آداب و رسوم وجود ندارد و بیشتر سراغ مشترکات انسانی می‌رویم و نه مذهبی و ملی و … و در این رویکرد امام و امت تحقق خواهد یافت و یک امام واحد داریم که هم در ذیل آن جمع می‌شوند.
این پژوهشگر با اشاره به دیدگاه مقام معظم رهبری در تفسیر تمدنی، اضافه کرد: مقام معظم رهبری در آثار تفسیری قبل از انقلاب و در دوره مسئولیت‌های ریاست جمهوری و رهبری با این نگاه پیش رفته‌اند؛ ایشان بهره‌مندی کفار از مواعد جامعه اسلامی را جزء آموزه‌های تمدنی بحث کرده‌اند؛ همچنین ایشان به تفسیر مطلق واژگان قرآن باور دارند لذا در تعریف جهاد آن را توسعه داده‌اند و می‌گویند شامل هر نوع مبارزه با دشمن خدا جهاد است و از این رو جهاد علمی و تبیین و … را هم بیان فرموده‌اند.
بدون دیدگاه