دکتر بهنام طالبی طادی: شهید صدر به دنبال بیان خرده نظام ها برای ایجاد یک سبک زندگی اسلامی هستند.
به گزارش روابط عمومی پژوهشکده اسلام تمدنی، سمینار علمی پروژه پژوهشی «درآمدی بر طراحی الگوهای سبک زندگی اسلامی با تمرکز بر روش شهید سیدمحمد باقر صدر» با ارائه دکتر بهنام طالبی طادی مدرس دانشگاه امام صادق علیه السلام و به همت گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی برگزار گردید.
در ابتدای این جلسه، دکتر طالبی گفت: شهید صدر به دنبال بیان خرده نظام ها برای ایجاد یک الگو برای سبک زندگی اسلامی بودند. بر اساس فقه جواهری ما می توانیم از طریق تنقیح روش های شهید صدر به یک نظام واره منسجم برسیم که البته محتوای آن فراتر از فقه است و اعم از باید و نبایدهای فقهی است و باید به هست ها و نیست ها دست یابیم.
وی افزود: بر اساس آموزه های شهید سیدمحمد باقر صدر، قائل به اکتشاف یک نظام هستیم. در حقیقت این نظام واره باید دارای خرده نظام هایی باشند که یکدیگر را نقض نکنند. چون در سبک زندگی، فقه امری زیر بنایی است. ما یک تعریف لغوی و اصطلاحی از فقه ارائه داده ایم و باید در اصطلاح قائل به فقه حداکثری باشیم تا در ادامه بتواند مبنای ما قرار گیرد. همچنین باید نسبت علوم انسانی و علم فقه را مشخص کنیم و طی یک فرایند چهارگانه فقه مطلوب و علوم انسانی مطلوب می توانند نسبت تطابق داشته باشند.
دکتر طالبی طادی گفت: اگر مجموعه آثار و نظرات شهید صدر ملاحظه شود خواهیم فهمید که ایشان قائل به یک علوم انسانی اسلامی می باشند هرچند دیگر اندیشمندان، قائل به گسست جدی بین آن دو هستند. ما در پیشینه هم به جایگاه فقه در این پژوهش پرداخته ایم و هم سابقه بررسی سبک زندگی در نظریات اندیشمندان جامعه شناسی را ذکر نموده ایم. اگر بخواهیم به طور خلاصه یکی از موارد سبک زندگی دینی را نام ببریم، همین دستورات دینی است که می توانند مصداقی برای آن باشند.
وی در پایان افزود: در بخش آخر ما به نظام سازی پرداخته ایم که شامل خرده نظام هاست. در این بخش با الهام از برنامه ششم توسعه یک مسئله فرهنگی را مورد بررسی قرار داده ایم و سعی در بیان یک خرده نظام کرده ایم. در بحث مسائل اقتصادی نظرشهید صدر اینگونه است که انباشت سرمایه بدون کار جایز نیست. این قاعده می تواند ذیل برخی از عقود و قراردادها قالب انشایی بگیرد و گزاره مبنایی در سبک زندگی قلمداد گردد.
در ادامه استاد ناظرعلمی پروژه، حجت الاسلام رضا اسلامی اظهار داشت: خروجی بخش اول که اکنون سمینار آن در حال برگزاری است غیر از چند اصلاح موردی مشکل اساسی وجدی ندارد ولی اگر این خروجی مربوط به نیمی از پروژه میباشد باید از کلیات آن کاسته شود و در فصل های بعدی مفصلتر به موضوع بپردازند.
سپس حجت الاسلام الهی خراسانی عضو شورای علمی گروه فقه کاربردی چند پیشنهاد را بدین شرح ارائه نمود: پیشنهاد نخست این است که باید پژوهش یک گزارش شخصی و بدون اقتباس باشد. همچنین در تمام سرفصل ها باید یک جمع بندی صورت بگیرد. دیگر اینکه تعدیل در تلقی ها از سبک زندگی و نظام ها که آیا سبک زندگی یک نظام اجتماعی است یا یک انتخاب فردی در داخل نظام های اجتماعی صورت پذیرد؟ آنچه امروز مطرح است مورد دوم است و این از خروجی ارائه داده شده، برداشت نمی شود. تعیین سبک زندگی یک مقوله معرفتی نیست که قابل کشف باشد، بلکه ساختنی است که دست افراد است. اینکه ما بخواهیم در سبک زندگی به دنبال کشف باشیم یک خطای روشی است. نهادها و مقررات ساختنی اند و اکتشافی نیستند. در متن شما تردد وجود دارد بین ساخت نظام و کشف نظام که نظر شهید صدر مورد اول است.
وی در ادامه افزود: بنابر دو نکته قبلی که گفته شد سبک زندگی کشف کردنی نیست. ما مجموعه ای از مکاتب اجتماعی، سیاسی، حقوقی، اقتصادی در اسلام داریم که کشف می کنیم. زیست یک انسان مسلمان در عصر حاضر اقتضای فلان فرهنگ یا سبک زندگی را دارد که شما باید ادعا کنید. شما گفته اید الگوی سبک زندگی؛ اگر الگو به معنای مبنا باشد کشف کردنی است. اگر الگو به معنای مدل بیرونی است یعنی الگوی عملی وعینی که کاربردی است؛ مدل به این معنا کشف کردنی نیست، بلکه ساختنی است. اگر الگو به معنای انواع سبک زندگی است که اصلا قابل اکتشاف نیست و البته موضوع تحقیق شما همین است. پس شما باید به دنبال یک روش ابتنائی باشید.
در ادامه دکتر جوان جعفری بجنوردی دیگر عضو شورای علمی گروه فقه کاربردی درباره این پروژه پژوهشی گفت: ضرورت تحقیق به صورت روشن بیان نشده است. پیشینه کامل نیست و باید مصادیق بیان شود و باید تفاوت کارخودتان با آنچه در پیشینه آمده بیان نمایید. در بخش سوالات فرعی باید به ابعاد سبک زندگی پرداخته شود. در معنای الگو بهتر است دقیق تر وارد شوید و لغات متناسب با آن انتخاب شود. قوانین و احکام و قواعد رو بنا هستند و مکاتب و ایدئولوژی مبنای ماست.
سپس دکتر فخلعی ، حجت الاسلام علوی آزیز و حجت الاسلام دکتر کاظمی اعضای دیگر شورای علمی گروه فقه کابردی، نظرات خود را درباره این پروژه بیان نمودند.
بدون دیدگاه