در مصاحبه با حجت الاسلام و المسلمین علی شفیعی مدیر گروه و عضو هیأت علمی گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی مطرح شد:
سنخ شناسی علل و عوامل مشارکت مردمی در انتخابات
به گزارش روابط عمومی پژوهشکده اسلام تمدنی، حجت الاسلام و المسلمین علی شفیعی مدیر گروه و عضو هیأت علمی گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی، به تبیین اهمیت انتخابات ۱۴۰۰ و راهکارها، عوامل مشارکت حداکثری مردم پرداخت. در این مصاحبه آمده است:
سنخ شناسی علل و عوامل مشارکت مردمی در انتخابات
انتخابات ره آورد جهان جدید و راهی برای اعمال حق شهروندی است. انسان معاصر یاد گرفته است که این حق را نباید بیهوده به حراج بگذارد به همین جهت حکومت ها تلاش دارند تا ضمن تامین دغدغه های شهروندان شان در ساحت انتخابات، زمینه حداکثری حضور مردم را فراهم کنند.
به نظر می رسد عوامل فراوانی باعث مشارکت مردم در انتخابات می‌شوند که این عوامل را در تقسیمی کلی می‌توان در ذیل ۳ عنوان قرارداد: الف) عواملی که به نهادهای نظارتی و اجرایی مرتبط اند، ب) عواملی که به وضع کلی حکمرانی یک جامعه بر می گردند،ج) و عواملی که به شیوه تعامل نامزدها با یکدیگر و مردم مرتبط اند. که تلاش خواهم کرد به اجمال به پاره ای از این عوامل بپردازم.
الف) نقش نهادهای نظارتی و اجرایی در مشارکت مردم
ازجمله عوامل مهمی که می‌توانند در مشارکت نقش داشته باشد و مشارکت را دچار فراز و فرود کند اجازه دادن به حضور حداکثری گرایش‌ها و سلیقه‌های مختلف در انتخابات است. ناظران و مجریان در امر انتخابات اگر می‌خواهند مشارکت بالایی در هر انتخاباتی باشد حتما باید همه سلایق موجود در یک جامعه را به رسمیت بشناسند و به همه سلایق این اجازه را بدهند که نمایندگانی و افرادی را در میان نامزدها که توجیه‌گر حضور این‌ها در پای صندوق‌های رأی باشد داشته باشند.
به‌هرحال به‌صورت طبیعی اگر کسی بخواهد حضورش در امر انتخابات توجیه داشته باشد دنبال کسی است که اندیشه وی را نمایندگی می کند و اگر این فرد را نیابد توجیهی برای مشارک پیدا نمی کند. به‌صورت طبیعی ما چاره‌ای نداریم و راهکاری نداریم برای این‌که همه سلایق و همه علائق را در یک جامعه باید به رسمیت بشناسیم البته روشن همه سلایق و علایقی که نظام حکمرانی جامعه خویش را به رسمیت شناختند و ما باید این‌ها را به رسمیت بشناسیم.
اگر ما بخواهیم چنان در بحث نظارت یا اجراء تنگ‌نظری بکنیم که بخش عمده‌ای از مردم افرادی که نمایندگی آن‌ها را می‌کنند را در میان نامزدها پیدا نکنند به‌صورت طبیعی مشارکت کاهش پیدا خواهد کرد. البته در ذیل این سرفصل می‌توان بسیار سخن گفت همانند این که جامعه به نقش رای خویش در سیستم حکومتی اطمینان داشته باشد، برگزیدگان خود را فعال در حوزه مدیریت خود بدانند، به سلامت روند اجرای انتخابات ایمان داشته باشند و… که از گفتگو در این امور می گذرم.
ب) عوامل مرتبط با وضع کلی حکمرانی جامعه
این جا هم نکات فراوانی وجود دارد که در افزایش و کاهش مشارکت مردم تاثیرگذارند. مردم باید حکمرانی یک جامعه را از خود بدانند و احساس بکنند که این حکمرانی دغدغه‌های این مردم را دارد تا به دعوت یک نظام برای مشارکت در انتخابات پاسخ مثبت دهند. مردم باید متوجه باشند که دغدغه نان و آزادی، دغدغه حرمت و کرامت انسانی، دغدغه زیست اخلاقی و انسانی از دغدغه های نظام حکمرانی ایشان است و لذا نظام حکمرانی را از خویش و برای خویش بدانند.
اگر شهروندان یک جامعه ای به این واقعیت برسند که نظام حکمرانی شان اصالت را به مردمان خویش می دهد و بیش و پیش از آن که در فکر خواص باشد و یا به اموری بیندیشد که جزء ضرورت های ثانوی مردم باشد، به اولویت ها شهروندانش می اندیشد، حتماً پاسخ مناسبی به دعوت به حضور در انتخابات خواهند داد.
ج) رفتارشناسی نامزدها و نقش آن در افزایش و کاهش مشارکت
عامل بعدی آن چیزی است که از آن می‌توان به رفتارشناسی نامزدها و نقش آن در افزایش و کاهش مشارکت یاد کرد. روشن است که مشارکت مردم با توجه به تجربه‌هایی که در ادوار مختلف داشته‌اند به رفتار نامزدها بسیار ارتباط پیدا می‌کند به این معنا که اگر نامزدی در انتخابات وعده‌ای داده‌است که در طول دوران حاکمیت خود نتوانسته‌است آن وعده را با تمام فراهم بودن ظرفیت‌ها عملیاتی بکند این می تواند در مشارکت تأثیرگذار باشد و مشارکت منفی را به دنبال داشته باشد.
اگر نامزدی در ایام انتخابات در ایام تبلیغات به‌گونه‌ای سخن بگوید که نوعی تحقیر، توهین و یا کم انگاشتن مردم از آن استشمام شود حتماً تاثیر منفی دارد. رفتار نامزدها و کاندیداها با یکدیگر در مناظرات و گفتگوهای آنان می‌تواند مشارکت مردم راکاهش دهد. فکر نکنیم هر چه بداخلاق باشیم، هرچه به امور انسانی و رعایت حرمت دیگران بی توجه باشیم و رعایت نکنیم، مشارکت را افزایش خواهیم داد، اتفاقاً برعکس مردم وقتی متوجه بشوند که در گفتگوهای نامزدها این امور رعایت نمی‌شود به‌صورت طبیعی اقبالی به حضور در انتخابات نخواهند داشت.
بدون دیدگاه