پیش اجلاسیه کرسی تخصصی برگزار شد؛
موانع تفکر در فرآیند الگوی پیشرفت بر اساس آموزه های قرآن»
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پژوهشکده اسلام تمدنی، به نقل از اداره بین الملل مرکز همکاری های علمی و بین الملل، در نظریه ارائه شده از طرف دکتر ایازی، عنصر تفکر و موانع شکل‌گیری آن از دیدگاه قرآن بررسی شده و در این مسیر، موانع پنج‌گانه فردی، اجتماعی، فرایندی، زمینه‌ای و در سطح کلان احصا شده که این دسته از موانع، شکل‌گیری تفکر را دچار مشکل می‌کند.
همچنین در این نظریه از طریق روش‌شناسی تحقیقات کیفی و به طور مشخص از تئوری زمینه‌ای مطالعه قرآنی صورت گرفته، داده‌های مرتبط از میان آیات شناسایی شده و موانع پنج‌گانه به دست آمده است. در تئوری زمینه‌ای نیز سه نوع کدگذاری متمرکز، محوری و گزینشی و چگونگی ارتباط آنها با هم بیان شده است. این روند، به شکل‌گیری نظریه‌ای در زمینه موانع تفکر در فرایند پیشرفت انجامیده است.
موانع فردی تفکر دارای سه ویژگی نارسایی ابزار شناخت، غفلت و دنیاگرایی است که میزان تعامل هر یک از این متغیرها و تأثیر و تأثر هر کدام بر دیگری، ممکن است به زوال درجاتی از تفکر بینجامد.
موانع اجتماعی تفکر با چند متغیر وصف شده است. از اختلال در فرایند جامعه‌پذیری برای درونی‌سازی هنجارهای تفکر در تعاملات اجتماعی درست و نبود آموزش‌های صحیح تفکر در حوزه ویژگی‌های فرایندی تفکر تعبیر شده و در پایان از نبود سعه‌صدر یا آزاداندیشی برای گرایش‌های سوگیری شده و جزم‌اندیشی بهره برده شده است. تعامل و دادوستدهای جاری میان این متغیرها می‌تواند سهم خردورزی را برای آحاد جامعه به ارمغان آورد.
موانع اجتماعی در سطح کلان، دو حوزه نظام فرهنگی و سیاسی را در بر می‌گیرد که شامل حکومت‌هایی است که توسعه علم و فناوری را در راستای نفوذ خویش بر توده‌ها لازم نمی‌دانند و چه بسا وجود و گسترش آن را با منافع درازمدت خود نیز سازگار نمی‌بینند و در حوزه نظام فرهنگی، سوءاستفاده دانشمندانی بیان می‌شود که با عوام‌فریبی، از جهل توده‌های مردمی در راستای خواسته‌های نامشروع خود بهره‌برداری می‌کردند.
درباره مقدمات تفکر نادرست، از دو ویژگی نبود دانش لازم و وجود باورهای نادرستی یاد شده که مانع تفکر هستند. موانع زمینه‌ای تفکر، بیانگر متغیر محیط اجتماعی فاسد و عدم مطالعه سایر ملل هستند.
مهمترین کارکرد، توصیف و تبیین موانع تفکر و اندیشه در الگوی پیشرفت بر اساس تعالیم قرآن بوده است و به دستاورد های ذیل به دست آمده است:
۱- شناسایی ابعاد موانع تفکر در الگوی اسلامی پیشرفت، مبتنی بر الگوی اسلام که بتواند زوایای پنهان و مبهم آن ها را برای برنامه ریزان هویدا نماید.
۲ – استخراج شاخص های و ویژگی های موانع تفکر در الگوی اسلامی پیشرفت ، به طوری که صرفا جنبه انتزاعی نداشته، بلکه به ابعاد عینی و قابل لمس آن ها نیز توجه نماید.
۳- بازسازی علوم انسانی، ناظر به موانع تفکر در الگوی اسلامی پیشرفت با رویکرد قرآنی.
ناقدان محترم، ضمن تأکید بر ضرورت پرداختن به این موضوع در جامعه، نکاتی را در خصوص نظریه ارایه شده حول محورهای ذیل بیان کردند:
- مشخص نمودن سؤال اصلی و محدوده بحث؛
- عدم تعریف دقیق برخی مفاهیم و ارجاع به منابع معتبر؛
- تکمیل طرح نامه بصورت کامل فارغ از وجود کتاب و مقاله در این موضوع؛
- روشن نمودن معیار تقسیم بندی پنج گانه؛
- مشخص نمودن مقصود از تفکر و وجه تمایز آن با عقلانیت؛
- توجه به محورهای ارزیابی نظریه داده بنیاد (تطبیق، قابلیت فهم، قابلیت تعمیم، کنترل و اتصال کدهای محوری)؛
- تبیین چگونگی نظریه بودن این موضوع؛
- توجه به جامع و مانع بودن موانع مذکور؛
- تبیین رابطه تفکر و پیشرفت؛
- روش گرندد تئوری(Grounded theory ) یا تئوری زمینه ای که در این طرح نامه استفاده شده است با روش های تفسیری دیگری چه تمایزات و وجه اشتراکی دارد؟
- بیان نسبت موانع تفکر با پیشرفت؛
- روشن نمودن چگونگی بدست آوردن آموزه های قرانی و بیان شاخصه ها.
در پایان این جلسه دکتر ایازی به برخی ابهامات مطرح شده پاسخ دادند.
بدون دیدگاه