مقدمه

یکی از نرم افزارهای قدرتمند تحلیل­ های علم ­سنجی نرم افزار بیب­ اکسل است. این جعبه ابزار کتابسنجی همه کاره برای کمک به کاربر در تجزیه و تحلیل داده های کتابشناختی، یا هر داده ای با ماهیت متنی طراحی شده است. هدف این است که فایل های داده ای را تولید کند که از طریق اکسل یا هر برنامه ای که رکوردهای داده های تب دار -به شکل جدول که سطر و ستون دارد- را می گیرد، برای کارهای بیشتر قابل استفاده و پردازش باشد. این نرم افزار  شامل تعدادی ابزار است که برخی از آنها در پنجره قابل مشاهده هستند و برخی دیگر در قسمت منوها وجود دارند. امکان تعامل آسان با نرم افزارهای دیگر، به عنوان مثال یو سی نت[۱]،وس ویوور[۲]،پاژک[۳]، اکسل[۴]، اس. پی. اس. اس.[۵]، و غیره را دارد. از قابلیتها و مزایای خوب این نرم افزار انعطاف پذیری بالای آن در مدیریت و تحلیل داده های گوناگون مستخرج از پایگاه­های استنادی یا اطلاعاتی است. این نرم افزار به خودی خود مانند نرم افزار وس ویوور قابلیت مصور سازی داده ها را ندارد اما فایل های داده را برای استفاده دیگر نرم افزارها  مثل وس ویوور، یوسی نت و… به شکل مطلوب و قابل استفاده جهت مصور سازی آماده می کند. قابلیتهایی که این نرم افزار در فرایند آماده سازی داده­ها دارد، دیگر نرم افزارهای مصور سازی ندارند. بنابراین یک ابزار واسط قدرتمند جهت کمک در انجام تحلیل های علم سنجی است. رابط کاربری بسیار ساده و بدون پیچیدگی خاصی دارد و رایگان می باشد.

 

نام نرم افزار	Bibexcel (بیب اکسل)
اولین نسخه	از سال ۲۰۰۷ به عنوان یک طرح تحقیقاتی شروع شد.
آخرین نسخه	۲۰۱۷
کشور تولید کننده	سوئد
توسعه دهنده	Olle Persson ( اُله پرشن)- استاد بازنشسته دانشگاه اومئا سوئد
وبگاه	https://homepage.univie.ac.at/juan.gorraiz/bibexcel/
کاربرد نرم افزار	علم سنجی

 

برای دسترسی به نرم افزار ابتدا وارد آدرس زیر شوید:

https://homepage.univie.ac.at/juan.gorraiz/bibexcel/

آخرین نسخه نرم افزار را طبق شکل زیر دانلود کنید. بسیار راحت نصب می شود و آماده استفاده است.

در داخل همین صفحه راهنماهای خوبی برای استفاده از نرم افزار وجود دارد، که می توانید استفاده کنید.

بعد از نصب نرم افزار محیط نرم افزار مانند شکل زیر است. به جزhelp  نرم افزار شما هفت منوی کاربردی در دسترس دارید که در هر کدام دستورهای مفیدی برای فرایندهای کار وجود دارد. در قسمت select file (گوشه سمت چپ بالا) شما باید فایل های خروجی که از پایگاه های اطلاعاتی یا استنادی دریافت کردید را به اینجا فرا بخوانید. در قسمت frequency distribution (سمت چپ کادر وسط نرم افزار) تعدادی از فرایند ها مثل شمارش، حذف موارد تکراری، سهمی سازی یا تقسیم کردن قابل انجام است.  در قسمت Tag هم با تعیین برچسب نواحی اطلاعاتی می توان فایل ها  را بر اساس آن برچسب قابل استفاده کرد. در سمت راست نرم افزار هم بخش the list نتایج دستورات را نمایش می دهد و در قسمتهای دیگر هم کارهای دیگری مثل تعیین نام برای فایل یا آماده سازی فایل ها بر اساس اجزای جدا کننده مثل کاما و … انجام داد که در حین کار بیشتر می توانید کارکرد این نواحی را بشناسید.

خب تا اینجای کار مباحث تئوری و توضیحی کار با این نرم افزار بود. از اینجا به بعد بیشتر باید عملیاتی کار کنیم. سعی کنید گام به گام با من پیش بروید.

یکی از مهمترین نکات کار کردن با نرم افزارهای مختلف علم سنجی فرمت مورد پذیرش این نرم افزارها برای ورود داده ها به آن است. اگر این مساله را مدنظر قرار ندهید، مجبور به دوباره کاری و اتلاف وقت و هزینه می شوید. به عنوان مثال فرمت مورد پذیرش ورود داده از پایگاه وب آو ساینس[۶]، پلین تکست[۷] یا تب دلیمیتد[۸] و فرمت مورد پذیرش از پایگاه اسکوپوس آر. آی. اس. [۹]می باشد.

 

پس فایل های خروجی مدنظرتان را مطابق فرمتهای مورد پذیرش نرم افزار دانلود کنید تا به مشکل بر نخورید.

یک نکته کوچک دیگر هم برای دسترسی راحت تر به فایل های مورد استفاده برای نرم افزار این است که یک شورتکات[۱۰] از نرم افزار را دقیقا داخل پوشه ای که داده ها در آن هستند، قرار دهید. بعد نرم افزار را از داخل آن پوشه باز کنید. مزیت این کار این است که دیگر نیاز نیست برای انتخاب فایل ها به نرم افزار مسیر بدهید. به محض باز کردن نرم افزار فایل ها در قسمت select file قابل رویت است و می توانید هر کدام را که خواستید انتخاب کنید.

پس برای شروع کار ابتدا باید داده ها را انتخاب کنید. اما قبل از آن ابتدا باید یک نام برای فایل خودمان انتخاب کنیم.

 

دقت کنید که پسوند نام txt باشد.

 حالا باید فایل های خروجی از پایگاهها را انتخاب کنیم. اگر تعداد فایل ها بیش از یکی است. با گرفتن کلید Ctrl می توانید تمام فایل ها را انتخاب کنید.

 

در گام بعد از منوی File گزینه Append all selected files to another را انتخاب می کنیم. با این گزینه از نرم افزار می خواهیم که همه فایل ها را یکپارچه کند.

بعد از چند ثانیه  محیط نرم افزار به شکل زیر در می آید. تغییرات را ببینید به فلش های قرمز دقت کنید. فایل test با فرمت txt ایجاد می شود. این همان فایل یکپارچه است که نرم افزار با تجمیع فایل ها به ما می دهد.

 

در گام بعد فایل test را انتخاب کنید. از  منوی Edit doc file گزینه Replace line feed with carriage return را کلیک کنید.

 

پنجره ای که باز می شود را ok کنید.

در پنجره جدید yes را بزنید.

بعد از پردازش فایل tx2 ایجاد می شود.

فایل tx2 را انتخاب کنید. بعد از منوی Misc گزینه Convert to Dialog-format و در نهایت گزینه Convert from Web of Science را انتخاب کنید. دو پنجره باز می شود اولی را ok و برای دومی گزینه yes را بزنید.

منتظر پردازش نرم افزار بمانید. نتیجه یک فایل با پسوندdoc است که از این به بعد تمام پردازش های نرم افزار روی این فایل انجام می گیرد.

 

 

 

 

[۱]. Ucinet

[۲] .vosviewer

[۳]. Pajek

[۴] . Excel

[۵] . SPSS

[۶] .wos

[۷] .plain text

[۸] . Tab delimited

[۹] .RIS

[۱۰] . Short cut