نشست تخصصی روش های نوین تحقیقات کیفی در حوزه علوم اسلامی

معرفی برنامه

به همت اداره کتابخانه و اطلاع رسانی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی؛

نشست تخصصی روش های نوین تحقیقات کیفی در حوزه علوم اسلامی برگزار گردید

نشست تخصصی روش های نوین تحقیقات کیفی در حوزه علوم اسلامی به همت اداره کتابخانه و اطلاع رسانی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پژوهشکده اسلام تمدنی، نشست تخصصی روش های نوین تحقیقات کیفی در حوزه علوم اسلامی با ارائه وحید شریفی مدیر اداره کتابخانه و اطلاع رسانی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی و دبیر علمی فاطمه معین به همت اداره کتابخانه و اطلاع رسانی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار گردید.

در ابتدای این نشست شریفی به معرفی روش تحقیق کیفی پرداخت و گفت: روش تحقیق کیفی شامل گردآوری و تحلیل داده‌های غیرعددی برای شناخت مفاهیم، دیدگاه‌ها و تجارب مختلف است. منظور از داده‌های غیرعددی مواردی مانند متن، صوت، تصویر یا ویدیو است. تحقیقات کیفی بر منابع دسته اول برای گردآوری اطلاعات و داده‌ها، اتکا دارند.

وی افزود: تحقیق کیفی، حوزه‌ای از روش پژوهش است که ویژگی مشترک انواع مختلف آن تحلیل داده‌های بدون ساختار می‌باشد. روش‌های تحقیق را از منظر نوع داده‌های تحقیق می‌توان به روش تحقیق کیفی و روش تحقیق کمی تقسیم بندی کرد. در روش تحقیق کیفی هدف شناسایی، طبقه بندی و استخراج مفاهیم براساس مطالعه متون یا مبتنی بر دیدگاه خبرگان است. بنابراین ابزارهای اصلی گردآوری داده‌ها در روش تحقیق کیفی مصاحبه یا مطالعات کتابخانه‌ای است. بسته به نوع تحقیق باید از ابزارهای مناسب استفاده کرد.

مدیر اداره کتابخانه و اطلاع رسانی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی گفت:  تحلیل کیفی، مجموعه فعالیت‌هایی چون مشاهده، مصاحبه و شرکت گسترده در فعالیت‌های پژوهشی است، که هرکدام به‌ نحوی محقّق را در کسب اطلاعات دست اول، دربارهٔ موضوع مورد تحقیق یاری می‌دهند. بدین‌ترتیب، از اطلاعات جمع‌آوری شده، توصیف‌های تحلیلی، ادراکی و طبقه‌بندی‌شده حاصل می‌شود. در روش مورد بحث دسترسی به اطلاعات؛ یعنی زندگی کردن با مردم مورد پژوهش، یادگیری فرهنگ آن‌ها، از جمله مبانی ارزشی، عقیدتی و رفتاری، زبان و تلاش برای درک احساس، انگیزش و هیجان‌های آن‌ها است. پژوهشگر کیفی، رفتار اجتماعی را به این دلیل درک می‌کند که خود را به‌جای دیگران قرار می‌دهد.

در ادامه شریفی به معرفی انواع روش تحقیق کیفی پرداخت و گفت: روش‌های کیفی مبتنی بر مصاحبه مانند تحلیل محتوا، تحلیل مضمون (تم)، روش داده‌بنیاد (گراندد تئوری) و پدیدارشناسی، روش‌های کیفی مبتنی بر تحقیق کتابخانه‌ای مانند مرور سیستماتیک، فرامطالعه، فراترکیب و فراتحلیل و روش کیفی مبتنی بر آینده یا آینده‌پژوهی از انواع روش تحقیق کیفی هستند.

وی در پایان افزود: مراحل تحقیق کیفی مبتنی بر مصاحبه شامل تعیین نوع مصاحبه،طراحی پروتکل مصاحبه،ثبت مصاحبه،کدگذاری مصاحبه، شناسایی، تلخیص و پالایش شاخص ها، غربالگری و پالایش شاخص ها و تهیه فهرست نهایی شاخص ها است.