سید علیرضا واسعی؛
برخورداری از حقوق اجتماعی تابع چه شرایطی است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پژوهشکده اسلام تمدنی به نقل از ایکنا از خراسان‌رضوی، سیدعلیرضا واسعی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، شامگاه، ۳۰ فروردین‌ماه، در نشستی از سلسله نشست‌های «خوانش تمدنی قرآن» که به صورت مجازی برگزار شد، در خصوص برابری آدمیان در برخورداری از حقوق اجتماعی و امکانات جامعه، اظهار کرد: در این خصوص باید به مطالبی اشاره کنم که سوء تفاهمی ایجاد نشود، زیرا آن دسته از افرادی که معتقد به نابرابری حقوق اجتماعی میان آدمیان هستند، دیدگاه خود را برآمده از داده‌های دینی و مبتنی بر فهم و تفسیری از دیانت می‌دانند.وی بیان کرد: مطلب اول این است که ما به دو گونه می‌توانیم از دین برداشت کنیم، اول آنکه به تک‌داده‌ها و گزاره‌های خاص مراجعه کنیم و بر اساس آن به بیان حکم بپردازیم و دوم آنکه ما روح حاکم بر دیانت را درک و کشف کنیم و همان را مستند بر پاره‌ای از احکام قرار دهیم که بی‌گمان این نگاه دوم بهتر می‌تواند پیام دیانت را منتقل کند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اضافه کرد: مطلب دوم این است که همه داده‌های قرآنی برای همه زمان‌ها، مکان‌ها و همه افراد نیست، چرا که پاره‌ای از آیات مختص به یک زمان، مکان و یا افرادی نازل شده است و به همین دلیل باید معطوف به همان زمان‌ها، مکان‌ها و افراد تبیین شوند. در اینجا برای فهم این مطلب لازم است در ادامه به چند نکته اشاره کنم.
واسعی ادامه داد: نکته اول اینکه زمان تأسیس یک جامعه با زمانی‌که دارای ثبات است تفاوت دارد و به عبارتی زمانی‌که یک جامعه در حال شکل‌گیری است طبیعتاً بسیاری از رفتارها قابل اغماض نیستند، اما زمانی‌که جامعه به یک ثبات و استقراری رسید در این صورت بسیاری از رفتارهای بد هم قابل تحمل خواهد بود و افراد، با گذشت از کنار آن‌ها عبور خواهند کرد.
وی تصریح کرد: نکته دوم این است که زمان جنگ با زمان صلح کاملاً متفاوت است، در زمان جنگ حتی کوچک‌ترین عمل ناسازگارانه می‌تواند مایه اتهام باشد اما در زمان صلح اینگونه نیست و لذا آیاتی که در زمان صلح نازل شده با آیاتی که در زمان جنگ نازل شده و یا به عبارتی آیاتی که در زمان تأسیس جامعه اسلامی فرستاده شد با آیاتی که در زمان استقرار و ثبات فرستاده شده‌اند باید متفاوت از یکدیگر دیده شوند که البته روح حاکم بر همه این‌ها نیز باید فهم و کشف شود.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: با توجه به این موضوع باید به این نکته نیز اشاره کنم که وقتی می‌گوییم آدمیان با یکدیگر برابر هستند منظور ما در زمان عادی و استقرار و ثبات جامعه انسانی است و در این دوره است که انسان‌ها با یکدیگر برابر هستند، چنانکه در چند آیه قرآن این نکته را می‌توانیم جست‌وجو کنیم. برای نمونه آیات ۱۹۰ تا ۱۹۳ سوره مبارکه بقره ناظر به همین موضوع است و در حقیقت در این آیات شدیدترین توصیه‌ها به مبارزه با افراد مختلف را ملاحظه می‌کنیم.
واسعی اظهار کرد: در واقع خداوند چهار مسئله مهم را در این آیات مورد توجه قرار می‌دهد و به نوعی برخورد با دیگران را تابع چهار امر می‌داند. اول اینکه خداوند می‌فرماید افرادی که با شما می‌جنگند با آن‌ها بجنگید و به محض آنکه از این کار کناره‌گیری کردند شما نیز از این کار کناره‌گیری کنید. دوم آن‌هایی که شما را به اجبار از دیارتان خارج کرده‌اند بکوشید که آن‌ها را از دیارشان خارج کنید، در حقیقت به نوعی در اینجا توصیه به مقابله به مثل می‌شود.
وی با اشاره به مسئله سوم و چهارمی که خداوند در سوره بقره به آن تأکید می‌کند، بیان کرد: نکته سوم اینکه آنجایی که دسته‌ای از افراد فتنه‌ای را پدید میآورند با آن‌ها مقابله کنید و اجازه ندهید جامعه را متلاشی کنند و در نهایت خداوند گروه چهارم را گروه ظالمین بیان می‌کند و می‌فرماید که اگر این چهار دسته رفتارهای ناپسندی را دنبال کردند شما هم با آن‌ها مقابله به مثل کنید.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: اما در مقابل نیز خداوند تأکید کرده است که هرگاه این افراد کوتاه آمدند شما دشمنی بیش از حد با آن‌ها نداشته باشید و این دقیقاً همان مهمی است که مورد تأکید قرآن قرار گرفته است که آدمیان با یکدیگر برابر هستند مگر آنکه از حد و مسیر خود خارج شوند. بدیهی است که در این مسیر چه مسلمانان و چه غیر مسلمانان هیچ تفاوتی با یکدیگر نخواهند داشت.
بدون دیدگاه