به گزارش روابط عمومی پژوهشکده اسلام تمدنی، سمینار پایانی پروژه پژوهشی حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر خامه‌گر با عنوان «بررسی تطبیقی روشهای نوین تفسیری در کشف دیدگاه‌های اجتماعی قرآن با مطالعۀ موردی عفاف و حجاب» به همت گروه پژوهشی قرآن و مطالعات اجتماعی روز چهارشنبه ۱۲ آذر ماه در اتاق جلسات تخصصی پژوهشکده اسلام تمدنی برگزار شد.
در این جلسه حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمد خامه‌گر مجری پروژه، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمد ترابی ناظر علمی پروژه، آقای دکتر سیدمصطفی احمدزاده رئیس پژوهشکده و سرپرست گروه قرآن و مطالعات اجتماعی، آقایان محمد بهرامی، دکتر سیدعلی‌نقی ایازی، دکتر سیدمحسن میرسندسی اعضای هیئت علمی گروه پژوهشی قرآن و مطالعات اجتماعی، و آقای مجتبی رئیس ادارۀ امور پژوهشی پژوهشکدۀ اسلام تمدنی حضور یافتند.
در ابتدا آقای اویس استادی کارشناس گروه قرآن گزارشی دربارۀ فرآیند انجام پروژه و مراحل نظارت ارائه دادند. سپس مجری محترم، استاد محترم ناظر و دیگر اعضای محترم شورای علمی و مدعو به ارائه دیدگاه‌های خود پرداختند که گزارش آنها به شرح ذیل از نظرتان خواهد گذشت:
مفسران و اندیشمندان در هر عصری به تناسب نیازها و شرایط موجود زمانه خود با روشهای متفاوت دیدگاه های قرآن را درباره موضوعات مختلف بررسی کرده اند و با بازخوانی کلام الهی، برای یافتن پاسخ‌های مناسب به چالش‌های علمی و اجتماعی تلاش کرده‌اند. تفسیر قرآن از صدر اسلام تاکنون به دو روش انجام شده است. نخست روش تفسیر ترتیبی است که با نظم و ترتیب آیات در سوره های قرآن مجید هماهنگی دارد و مفسر پس از بیان معنای واژگان و عبارات آیات به بررسی مراد الهی از آن می پردازد. روش دیگر برای دستیابی به مفاهیم و معارف قرآن این است که مفسر آیات قرآن را بر اساس موضوعات مختلف مورد مطالعه و بررسی قرار می‌دهد و آیات مختلفی که درباره یک موضوع در سراسر قرآن مجید وجود دارد را در کنار یکدیگر قرار می‌دهد و با تفسیر و جمع بندی مجموع آیات، دیدگاه قرآن درباره آن موضوع به دست می آورد.
با استفاده از روش تفسیر موضوعی می‌توان معارف قرآن را به شیوه‌ای روشمند و سازگار با نیازها و موضوعات بی‌شمار هر عصری ارائه نمود و پاسخ‌ها و راهکارهای عملی از قرآن دریافت نمود. به دلیل کارآمدی و توانایی تفسیر موضوعی، در سده اخیر مفسران و قرآن پژوهان توجه ویژه‌‌ای به تفسیر موضوعی نموده اند. نیازهای نوظهور و چالش‌های جامعه بشری از یک سو و توانمندی‌های ذاتی تفسیر موضوعی از سوی دیگر موجب شده تا محققان به روش های جدیدی از تفسیر موضوعی مانند تفسیر موضوعی بر حسب ترتیب نزول سوره ها و تفسیر موضوعی برحسب ساختار سوره ها نیز گرایش یابند. ویژگی های این سه روش تفسیر موضوعی و قواعد استفاده از آنها در این پژوهش بیان می‌شود. و سپس موضوع عفاف و حجاب بر اساس فرآیند سه روش تفسیر موضوعی ارائه می شود تا محققان با اصول و مبانی روش های جدیدی از تفسیر موضوعی و کارکردهای آنها در کشف دیدگاه های موضوعی قرآن آشنا بشوند. این کار در سه بخش تنظیم شده است: بخش اول به کلیات پژوهش در روشهای تفسیر موضوعی می‌پردازد که خود دربردارندۀ سه فصل است. بخش دوم اصول و مبانی روشهای تفسیر موضوعی را در سه فصل پی می‌گیرد و بخش سوم با عنوان بررسی دیدگاه قرآن درباره موضوع عفاف به سه روش تفسیر موضوعی به اصل بحث این پروژه می‌پردازد.
پس از توضیحات مجری محترم، ناظر طرح که از به صورت برخط و وبینار در جلسه حضور یافته بودند از تلاش های مجری محترم تمجید کرده و طرح ایشان را تکمیل کننده بخشی از نقشۀ پژوهشی ایشان در بحث تفسیر قرآن دانستند. ایشان که در طی سه مرحله به نحو جزیی و دقیق به بررسی طرح و ارائۀ پیشنهادهای راهبردی پرداخته بودند، در نهایت اذعان داشتند خروجی فعلی از نظر ایشان کامل بوده و پس از طی مراحل ارزیابی مطابق با ضوابط پژوهشگاه قابل انتشار خواهد بود. هر چند جناب آقای دکتر ترابی لازم دانستند که مجری محترم با توجه به تطبیقی بودن کار بخشی را نیز با عنوان نتیجه‌گیری به پایان این اثر افزوده و به بررس تطبیقی سه روش تفسیر موضوعی بپردازد.
پس از اتمام بیانات ناظر طرح، دکتر احمدزاده سرپرست گروه قرآن و مطالعات اجتماعی نیز ضمن سپاس از زحمات و ریزبینی‌های ناظر محترم، تلاش مجری پروژه، دکتر خامه گر را شایسته تقدیر دانستند. البته ایشان نیز با تأیید و تأکید بر نظر ناظر محترم دربارۀ افزودن بخش نتیجه گیری و بررسی تطبیقی سه روش تفسیر موضوعی، اذعان داشتند که با توجه به طولانی شدن اثر، برخی از بخش ها با هماهنگی میان مجری و ناظر محترم، قابل حذف خواهد بود.
در ادامه اعضای هیئت علمی گروه قرآن و مطالعات اجتماعی و همچنین آقای فانی نماینده محترم پژوهشکده نیز نظرات خود را ابراز داشتند که در نهایت اتمام مراحل نظارت علمی پروژه اعلام شد و با اعلام ارزیابان پیشنهادی از سوی اعضای محترم هئیت علمی گروه، مقرر شد بر اساس مصوبه شورای پژوهشی پژوهشکده، اثر برای داوری در اختیار اساتید ارزیاب قرار گیرد.
بدون دیدگاه