به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پژوهشکده اسلام تمدنی به نقل از ایکنا از خراسان رضوی، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدموسی صدر، استاد سطوح عالی فقه و اصول حوزه علمیه، در نشستی با موضوع «شاخص‌های شخصیت سالم در قرآن کریم» که به صورت مجازی برگزار شد، اظهار کرد: همانگونه که می‌دانیم انسان از یک ظاهر و یک باطنی برخوردار است، ظاهر او شامل گفتارها و رفتارهایی است که در تعامل با دیگران دارد و به عبارتی باید گفت که انسان با تمام کارهایی که انجام می‌دهد سطح ظاهری شخصیتی او را شکل می‌دهد.

وی اضافه کرد: سطح باطن انسان نیز شامل باورها، اخلاقیات و صفاتی است که در روح او دمیده و به عبارت دقیق‌تر باید گفت که سطح باطن انسان عبارت است از کیفیت روح انسان در زمینه باورها و اخلاقیات اوست.

این مدرس سطوح عالی فقه و اصول حوزه علمیه خاطرنشان کرد: بر اساس آنچه که در مبانی اسلامی و قرآن آمده است؛ سعادت اخروی انسان در گرو باطن و از طرفی هم معیار سعادت و رستگاری انسان نیز باطن اوست نه ظاهر او. بر این اساس یک سوال مهمی که در ذهن شکل می‌گیرد این است که چه نشانه‌ای وجود دارد که نشان دهد باطن انسان‌ها چگونه است؟.

صدر عنوان کرد: در حقیقت این سوال زمانی اهمیت پیدا می‌کند که چون ما انسان‌ها معمولاً تصویری که از خود داریم بیشتر برگرفته از نگاه دیگران است و ما فکر می‌کنیم که آنگونه که دیگران به ما نگاه می‌کنند هستیم، یعنی تصور ما از خودمان برگرفته از تصوری است که دیگران نسبت به ما دارند و کمتر انسانی است که تصورش از خودش برگرفته از دیگران نباشد.

وی اظهار کرد: از این‌رو به دلیل اینکه تصور دیگران معمولاً بر اساس ظاهر انسان است و انسان نیز تصوری که از خود دارد، تصور ظاهری از خود است و این در حالی است که اکثر انسان‌ها نسبت به باطن خود هیچگونه شناخت و معرفتی ندارند و از همین جهت است که نمی‌توانند تشخیص دهند که در زندگی چگونه باید رفتار کنند و چه کاری باید انجام دهند تا باطن خود را اصلاح کنند.

استاد سطوح عالی فقه و اصول حوزه علمیه تأکید کرد: در این میان نیز این سوال در ذهن شکل می‌گیرد که چه شاخصه‌ای برای یک باطن خوب و سالم وجود دارد؟

صدر بیان کرد: در یکی از آیات قرآن آمده است که آخرت و قیامت روزی است که هیچ چیزی به جز قلب سلیم نمی‌تواند به رستگاری و نجات انسان کمک کند. علاوه بر این نیز در آیه ۸ و ۹ سوره مبارکه اعراف خداوند می‌فرماید آنچه مایه فلاحت و رستگاری است تحقق حق و حقیقت در روح انسان است، پس با توجه به این آیه شریفه باید گفت که شاخصه رستگاری و نجات؛ تجلی حق و حقیقت در روح انسان است. از این‌رو با توجه به این تعابیر معلوم می‌شود که حق و حقیقت باید در تمام ابعاد وجودی انسان اعم از گفتار، رفتار، اعتقادات و صفات نفسانی او وجود داشته باشد.

وی خاطرنشان کرد: در واقع از آنجا که انسان به لحاظ معرفتی، اندیشه‎ای و انگیزه دارای محدودیت‌ها و ضعف‌هایی است، باید گفت که عامل نجات انسان این است که روح انسان روح حقیقت‌گرا باشد، بدین معنا که هم در عرصه انگیزه و هم در عرصه اندیشه بدون لحاظ گرایش‌ها و تمایلات مذهبی، قومی، منافع شخصی و… آمادگی لازم برای پذیرش حق و عمل به حقیقت را داشته باشد و از هواهای نفسانی که در آیات قرآن کریم به عنوان موانع مهمی برای حقیقت‎گرایی انسان مطرح شده نیز پرهیز کند.

استاد سطوح عالی فقه و اصول حوزه علمیه تأکید کرد: بنابراین اگر انسان روح خود را اینگونه بیابد که آماده پذیرش حق است، در این صورت از هرکسی نسبت به هر چیزی تا جایی که بتواند آماده عمل به حقیقت خواهد بود و اینجاست که مشخص می‌شود که روح این انسان آماده برای سعادت و نجات است.