پیامبر اکرم(ص)؛ بنیانگذار فلسفه سیاسی اسلام

حجت‌الاسلام علی‌اکبر نوایی بیان کرد:
پیامبر اکرم(ص)؛ بنیانگذار فلسفه سیاسی اسلام

استاد حوزه علمیه با بیان اینکه پیامبر(ص) بنیانگذار فلسفه سیاسی بودند، گفت: ایشان تغییرات بنیادین و عجیب در جامعه ایجاد کردند و روش‌های سازنده را که در آن دوره هیچ سابقه‌ نداشت به وجود آوردند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پژوهشکده اسلام تمدنی به نقل از ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر نوایی، استاد حوزه علمیه،  در نشست علمی «جایگاه دعوت نبوی در فلسفه سیاسی اسلام» با اشاره به سوره مبارکه انشراح گفت: خداوند در این سوره فرموده است آیا ما به تو شرح صدر ندادیم و بار گرانی را که بر دوش تو بود، برنداشتیم؟ بار سنگینی که پشت تو را خم کرده بود. این بار سنگین به قبل از رسالت و نزول وحی بازگشت دارد؛ پیامبر(ص) علاوه بر دریافت وحی، مورد ادب خداوند هم قرار گرفت؛ در روایت بیان شده است که خداوند مرا اطعام و سیراب می‌کرد که معنای اصلی این تعبیر سیراب‌شدن معنوی است که قبل از رسالت از سوی خدا به پیامبر(ص) عنایت شده است.

وی افزود: پیامبر(ص) فرمودند به من کلام خدا و مثل کلام خدا داده شده است؛ مانند کلام خدا همان سنت و سخنان خود پیامبر(ص) است بنابراین پیامبر(ص) در تبیین حقایق امداد الهی وحیانی دارد و هم امداد ولایی در قالب وحی نفسی. قبل از رسالتشان به غار حرا می‌رفتند تا از غوغای شهر مکه دور باشند و براساس آیین تحنف با خداوند سر و سری داشتند و راز و نیاز می‌کردند و این نشان می‌دهد پیامبر(ص) از وضع آن دوره در رنج بودند. از نظامات فاسد و قدرت‌های اهریمنی و ظلمی که به بشر روا داشته می‌شد؛ اینطور نبود که آگاهی‌های پیامبر(ص) یکباره به وسیله وحی در غار حرا نشئت گرفته باشد بلکه ایشان قبل از رسالت هم از این وضع ناراضی بودند.

نوایی با بیان اینکه پیامبر(ص) دارای آمادگی ذاتی قبل از رسالت بود تا اینکه فرصت برای نزول وحی ایجاد شد، گفت: پیامبر(ص) قبل از رسالت از همه چیزهایی که بعدا به او وحی شد اطلاع داشت و به آن عامل بود تا اینکه با رسالت این بار سنگین از دوش وی برداشته شد و به دیگران ابلاغ فرمود. ایشان مؤدب به آداب الهی و تحت حمایت خداوند بود لذا به غار حرا که می‌رفت برای این بود که بتواند وحی را دریافت کند.

ایجاد تغییرات بنیادین توسط پیامبر(ص)
استاد حوزه علمیه با بیان اینکه پیامبر(ص) بنیانگذار فلسفه سیاسی بودند، گفت: ایشان تغییرات بنیادین و عجیب در جامعه ایجاد کردند و روش‌های سازنده را در آن دوره که هیچ سابقه‌ نداشت به وجود آوردند تا جایی که پیروان ایشان با وجود سختی معیشت از دیدار ایشان اشک شوق می‌ریختند.

استاد حوزه علمیه افزود: پیامبر(ص) خطاب به یکی از یارانش که رنگ پریده بود فرمود چرا اینطور هستی و او جواب داد من در دنیا که هستم با وجود شما و دیدار شما در آرامشم ولی از اینکه در آن دنیا نتوانم شما را ملاقات کنم به این حال عجیب گرفتار می‌شوم و دوری از شما برای من کشنده است که این آیه شریفه نازل شد: وَمَنْ یُطِعِ اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَأُولَٰئِکَ مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَالصِّدِّیقِینَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِینَ ۚ وَحَسُنَ أُولَٰئِکَ رَفِیقًا. یعنی بشارت دادند که با ما هستی.

وی ادامه داد: فردی به نام نظیر حسینی در یکی از آثارش آورده است که وقتی حیات پیامبر(ص) را می‌نگریم، آمیخته با رنج است ولی با اینکه در رنج است اما اخلاق راقیه موج می‌زند؛ ایشان پدر نداشت و مادرش بعد از مدت اندکی از دنیا رفتند وکالت او به عبدالمطلب و بعد ابوطالب سپرده شد و درود خدا بر او که بین امت ظاهر شد؛ سلام بر او در روزی که به مدینه هجرت کرد و سلام بر او در روزی که شهید شد… این فرد معتقد است که پیامبر(ص) برخلاف تصور ما به دست یهود شهید شد.

سازش‌ناپذیری در ابلاغ رسالت و اصول
استاد حوزه علمیه مشهد با بیان اینکه پیامبر(ص) افق‌های جدیدی را بر روی انسان‌ها گشود، تصریح کرد: هر کسی در درون خود پنجره معنویتی دارد که غبار روی آن نشسته است و پیامبر(ص) این پنجره‌ها را برای قلوب آماده گشودند؛ گشایش این پنجره‌ها نیازمند مهندسی اجتماعی است و پیامبر(ص) چنین کاری کردند. همچنین نکته دیگر در مجموعه خصال ایشان این بود که در فلسفه سیاسی خود در ابلاغ رسالتی که خدا بر عهده ایشان نهاد سازش‌ناپذیر بود و مداهنه در ایشان راه نداشت.

نوایی با بیان اینکه دعوت به حق در فلسفه سیاسی پیامبر(ص) اصل و اولویت بود، تصریح کرد: دعوتشان در راستای فلسفه کلان سیاسی برای ایجاد حکومتی الهی، بر اساس تقوا و قدرت پاک است؛ او قصد دارد جامعه را اصلاح کند و این هم نیازمند سختی است؛ به تعبیر قرآن؛ إِنَّا سَنُلْقِی عَلَیْکَ قَوْلًا ثَقِیلًا؛ و در آیات ابتدایی سوره مزمل فرمود خود را برای این سختی آماده کن: یَا أَیُّهَا الْمُزَّمِّلُ/ قُمِ اللَّیْلَ إِلَّا قَلِیلًا؛ اقبال لاهوری در مورد شخصیت پیامبر(ص) فرمودند که ایشان ایستاده بین دنیای قدیم و جدید بودند و باید اضافه کنیم که ایستاده بین دنیای قدیم و جدید و آینده هستند.