تأکید بر تحول دیجیتال و دادهمحوری در فعالیتهای فرهنگی حرم مطهر رضوی؛
دکتر وحید شریفی: حرم امام رضا(ع) میتواند الگوی مدیریت فرهنگی هوشمند در جهان اسلام باشد
رئیس کتابخانه و مرکز اطلاعرسانی شیخ بهایی گفت: با بهرهگیری از هوش مصنوعی، میتوان نیازهای زائران را دقیقتر شناخت و محتوایی متناسب با سن، زبان و فرهنگ آنان تولید کرد؛ آینده فرهنگ دینی در تعامل انسان مؤمن و ماشین خلاق رقم میخورد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پژوهشکده اسلام تمدنی، دکتر وحید شریفی، رئیس کتابخانه و مرکز اطلاعرسانی شیخ بهایی و متخصص مدیریت فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی، در جمع مدیران اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی با تأکید بر ضرورت بازتعریف فعالیتهای فرهنگی حرم مطهر در عصر هوش مصنوعی، گفت: «دادههای خام میتوانند با بهرهگیری از الگوریتمهای یادگیری ماشین تا مرحلهی کشف دانش پیشرفت کنند و به مبنایی برای تصمیمگیریهای هوشمند در حوزه فرهنگی تبدیل شوند.»
وی افزود: «در دوران جدید، ارزیابیها، تحلیل مسائل جامعه و شناخت نیازهای زائران با کمک فناوریهای نوین هوش مصنوعی، با دقت و سرعتی بیسابقه امکانپذیر شده است. امروز باید از این ظرفیت برای ارتقای کیفیت تعاملات فرهنگی، آموزشی و تبلیغی در حرم مطهر بهره برد.»
شریفی با اشاره به اهمیت «دادهمحوری» در مدیریت فرهنگی آستان، تأکید کرد: «تحول دیجیتال در نهادهای مذهبی، تنها با نوسازی ابزارها محقق نمیشود، بلکه نیازمند تغییر در تفکر، ساختار تصمیمسازی و تعریف نقشهای جدید برای خادمان فرهنگی است.»
وی در پایان خاطرنشان کرد: «حرم امام رضا علیهالسلام بهعنوان یکی از بزرگترین نهادهای فرهنگی جهان اسلام میتواند با رویکرد هوشمند و دادهپایه، الگوی نوینی از مدیریت فرهنگی مبتنی بر هوش مصنوعی را به جهان اسلام معرفی کند.»
دکتر شریفی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به ظرفیتهای گستردهی هوش مصنوعی در عرصه تولید محتوای دینی و فرهنگی گفت: «هوش مصنوعی میتواند بهعنوان یک همکار فکری و خلاق، به طراحان برنامههای فرهنگی و مبلغان دینی کمک کند تا محتوایی متناسب با سن، زبان و نیازهای متنوع زائران و مخاطبان تولید کنند. این فناوری قادر است از میان حجم عظیمی از دادههای متنی، تصویری و صوتی، الگوهای معنادار استخراج کرده و پیشنهادهایی نوآورانه برای روایت، آموزش و ترویج معارف رضوی ارائه دهد.»
وی افزود: «در حوزه تولید محتوا، دیگر دوران تکیه صرف بر روشهای سنتی به پایان رسیده است. با کمک مدلهای زبانی و هوش مصنوعی خلاق، میتوان محتوایی تولید کرد که از نظر ادبی، بصری و مفهومی در سطح بالایی از جذابیت و دقت قرار دارد و با روح زمانه هماهنگ است. این ابزارها نهتنها سرعت تولید را افزایش میدهند، بلکه امکان شخصیسازی و انطباق محتوا با ویژگیهای هر گروه از مخاطبان را نیز فراهم میکنند.»
رئیس مرکز اطلاعرسانی شیخ بهایی تأکید کرد: «تصور کنید هر زائر هنگام ورود به حرم، محتوایی دریافت کند که بر اساس نیاز روحی، میزان آشنایی دینی، یا حتی زبان و فرهنگ او تنظیم شده باشد؛ چنین سطحی از ارتباط، تنها با ترکیب دادههای فرهنگی و هوش مصنوعی ممکن است.»
شریفی همچنین به ضرورت تربیت نیروهای فرهنگی مجهز به سواد هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت: «اگر میخواهیم در مسیر تحول فرهنگی گام برداریم، باید مبلغان، نویسندگان و برنامهسازان خود را با مبانی تفکر دادهمحور و ابزارهای تولید محتوای هوشمند آشنا کنیم. آینده فرهنگ دینی، در تعامل سازنده انسان مؤمن و ماشین خلاق رقم خواهد خورد.»
وی در پایان اظهار داشت: «هوش مصنوعی تهدید نیست، بلکه فرصتی است برای بازآفرینی زبان دین در دنیایی که هر روز دیجیتالیتر میشود. اگر بتوانیم این ابزار را در خدمت معرفت و زیارت قرار دهیم، حرم امام رضا علیهالسلام میتواند به قطب تولید محتوای الهامبخش در جهان اسلام تبدیل شود.»
بدون دیدگاه