دانش اصول فقه از دانش‌های ارزشمندی است که فقیهان را در فرایند استنباط احکام شرعی همراهی می‌کند و همین امر سبب شده تا دانشمندان علوم اسلامی کوشش فراتری را نسبت به این دانش بذل کنند که نتیجه آن تدوین آثار گرانبها و عمیقی در این عرصه است. از جمله این آثار کتاب ارزشمند «تمهید القواعد الاصولیه و العربیه لتفریع قواعد الاحکام الشرعیه»، اثر شهید ثانی ، زین الدین بن نور الدین ، علی بن احمد بن محمد بن جمال الدین بن تقی الدین بن صالح شامی عاملی (۹۱۱- ۹۶۵ ﻫق)، از چهره‌های برجسته علمای شیعه در قرن دهم هجری است.
شهید ثانی با ملاحظه دو کتاب «التمهید» در قواعد اصول فقه و «الکوکب الدری» در قواعد عربی از اسنوی شافعی، در صدد تالیف کتابی برآمد که هر دو نوع قواعد را در بر داشته باشد، ازاین رو به تالیف تمهید القواعد دست زد؛ بنابراین، با اینکه این اثر، شباهت‌هایی با کتاب «القواعد و الفوائد» شهید اول، دارد، تلخیص یا تنظیم آن نیست و اثری مستقل به شمار می‌رود.
کتاب در دو بخش تنظیم شده است: بخش نخست یکصد قاعده اصولی و بخش دوم یکصد قاعده عربی را در بر دارد.
وی، علاوه بر بیان اصول و قواعد، فروع فقهیِ راجع به هر قاعده را نیز با رعایت اختصار و ایجاز ذکر کرده است.
