تأملات نو درفلسفه وعرفان شیعی(کارکرد اصالت وجود درحکمت متعالیه صدرایی)

• کارشناس:عبدالرسول عبودیّت
• زمان:چهارشنبه, ۲۳ اردیبهشت ۲۰۰۸
• مکان:سالن همایشهای دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی

چکیده: 

۱٫ مقدمه: فلسفه، هستی‌شناسی عقلی است. پس چه چیزی نظام 
حکمت متعالیه را از سایر نظام‌های فلسفی متمایز می‌کند؟ 
جواب: اصالت وجود
 

۲٫ توضیح دربار? اصالت وجود و اعتباریت ماهیت
– اصیل، اعتباری
– سیر فکری انسان به طور متعارف به اصالت ماهیت منجر می‌شود.
– تصویر اجمالی و دقیق اصالت وجود و اعتباریت ماهیت

۳٫  اصالت وجود و اعتباریت ماهیت، فصل ممیز حکمت متعالیه
– تقسیم آراء ملاصدرا :  آراء مشترک، آراء اختصاصی غیر مبتنی بر اصالت وجود، 
آراء اختصاصی مبتنی بر اصالت وجود
– قوام حکمت متعالیه به آراء اختصاصی مبتنی بر اصالت وجود
– توضیح نقش اجمالی اصالت وجود در حکمت متعالیه (پرسش و پاسخ)
 

۴٫ جای پای اصالت وجود و اعتباریت ماهیت در اهم مسائل مقوم اصالت وجود
– در تشکیک:
        * تشکیک در وجود به جای تشکیک در ذاتی و عرضی
        * وجودات طولی ماهیت به جای یک نحوه وجود
        * طرح حمل حقیقه و رقیقه در کنار حمل اولی و حمل شایع
        * امکان فقری به جای امکان ماهوی
        * طرح تقدم و تاخر بالحقیقه در کنار سایر انواع تقدم و تاخر
 

– در علیت: وجود رابط معلول به جای وجود رابطی آن:
        * تشأن به جای علیت
        * وحدت شخصی به جای وحدت تشکیکی
        * تشکیک در ظهور به جای تشکیک در وجود
        * تقدم بالحق به جای تقدم بالحقیقه
 

– در حرکت:
        * حل مشکل مسافت حرکت با اثبات فرد سیال به جای افراد آنی‌الوجود مسافت
        * اثبات حرکت جوهری
        * توجیه‌پذیری حرکات اشتدادی و به ویژه حرکت اشتدادی جوهری
        * امکان نوعی انقلاب در ماهیت
        * ترکیب اتحادی به جای انضمامی: 
۱٫ ترکیب وجود و ماهیت  2. ترکیب وجود و عدم  3. ترکیب ماده و صورت
        * حل مساله ربط سیال به ثابت و جمع جدید بین ثبات و حرکت
        * حل مسئله ربط حادث به قدیم
        * حل مسئله دوام فیض در ضمن حدوث عالم
– در ادراک:
        * واقعیت علم به جای ماهیت ذهنی معلوم در معلوم با لذات
* برگرداندن تطابق علم و معلوم به تطابق تشکیکی وجود برتر ماهیت و وجود خاص آن به جای تطابق ماهوی ذهن و علم
* تجرید ماهیت از وجود خاص به جای تجرید آن از عوارض قریب (نظریه تقشیر) در معلومیت ماهیت
        * اثبات اتحاد علم و عالم و معلوم در انسان
        * توجیه این که چرا وجود علم، وجود ماهیت معلوم هم هست با این که فاقد آثار آن است.
        * برگرداندن مناط جزئیت و کلیت به واقعیت علم به جای مراتب تجرید ماهیت
 

– در خداشناسی:
        * امکان براهین صدیقینی که با آن وجود صرف کامل مطلق خداوند اثبات می‌شود
        * توجیه درست وحدت غیر عددی خداوند
    * اثبات قاعده بسیط الحقیقه
        * نفی مطلق شریک از خداوند
    * تعدیل در تشبیه و تنزیه
        * توجیه علم پیشین ذاتی خداوند به اشیاء (علم اجمالی در عین کشف تفصیلی)
 

– در نفس: 
    * جسمانیه الحدوث بودن نفس
    * تکامل ذات نفس
    * رابطه قوا و نفس (النفس فی وحدتها کل القوی)
    * معاد جسمانی