عضو هیأت علمی پژوهشکده اسلام تمدنی در همایش مرجعیت قرآن کریم تشریح کرد؛
جایگاه قرآن در علوم انسانی و علوم طبیعی از منظر مرجعیت علمی
سیدمصطفی احمدزاده: مرجعیت علمی قرآن در علوم انسانی غیرتجربی حداکثری است، در علوم انسانی تجربی در سطحی میانه قرار دارد و در علوم طبیعی حداقلی است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پزوهشکده اسلام تمدنی، سیدمصطفی احمدزاده، عضو هیئت علمی گروه قرآن و مطالعات اجتماعی پژوهشکده اسلام تمدنی، در نخستین همایش مرجعیت قرآن کریم، مقاله‌ای با عنوان «مراتب مرجعیت علمی قرآن کریم» ارائه کرد.
احمدزاده در این نشست با تأکید بر اینکه مرجعیت علمی قرآن امری مطلق و یکسان در همه علوم نیست، اظهار داشت: یکی از چالش‌های اصلی در بحث مرجعیت علمی قرآن، تعیین حدود و ثغور آن در علوم مختلف است. برخی بر این باورند که قرآن در همه علوم مرجعیت کامل دارد، در حالی که بررسی‌های دقیق‌تر نشان می‌دهد که این مرجعیت در علوم گوناگون، بسته به موضوع و روش‌شناسی آن‌ها، در سطوح متفاوتی قرار دارد.
مرجعیت قرآن در علوم مختلف
وی در ادامه، علوم را از نظر موضوع و روش‌شناسی به سه دسته تقسیم کرد: علوم انسانی غیرتجربی (مانند فلسفه، الهیات و اخلاق): قرآن کریم در این علوم، به دلیل ارتباط مستقیم آموزه‌هایش با مسائل انسانی، از بالاترین سطح مرجعیت علمی برخوردار است. علوم انسانی تجربی (مانند روان‌شناسی و جامعه‌شناسی): در این علوم، مرجعیت قرآن در سطحی میانه قرار دارد، زیرا برخی از مباحث آن‌ها با تعالیم قرآنی همخوانی دارد، اما برخی دیگر نیازمند روش‌های تجربی هستند. علوم طبیعی تجربی (مانند فیزیک و زیست‌شناسی): “در این حوزه، مرجعیت علمی قرآن حداقلی است، زیرا این علوم عمدتاً بر روش‌های تجربی استوارند و موضوع آن‌ها انسان نیست، بلکه طبیعت و قوانین آن است.
سطوح مرجعیت علمی قرآن کریم
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی همچنین چهار سطح مرجعیت علمی قرآن در علوم را برشمرد و گفت: سطح اول، پارادایم علمی: در این سطح، قرآن کریم جهت‌گیری کلی علوم را مشخص می‌کند و از مرجعیت کامل برخوردار است. سطح دوم، روش‌شناسی: در علومی که روش‌های عقلی و نقلی دارند، قرآن مرجعیت بالاتری دارد، اما در علوم تجربی، این مرجعیت محدودتر است. سطح سوم، نظریه‌پردازی: قرآن در برخی نظریه‌های علوم انسانی تأثیرگذار است، اما در علوم طبیعی، نقش مستقیمی ندارد. سطح چهارم، مفاهیم علمی: قرآن کریم در برخی مفاهیم علمی تأثیرگذار بوده، اما در ارائه روش‌های تحقیق و فرایندهای تجربی، مرجعیت مستقیمی ندارد.
احمدزاده در پایان سخنان خود تأکید کرد: اگرچه قرآن کریم منبعی بی‌بدیل برای هدایت بشر است، اما مرجعیت علمی آن در علوم مختلف، متناسب با میزان ارتباط آن علم با تعالیم قرآنی، دارای مراتبی است. درک صحیح این مراتب می‌تواند به گسترش علوم انسانی و اجتماعی مبتنی بر مبانی قرآنی کمک کند و از برداشت‌های افراطی یا تفریطی در این زمینه جلوگیری نماید.
بدون دیدگاه