به مناسبت روز جهانی فلسفه و سالروز ارتحال علامه طباطبایی(ره) برگزار شد
نشست علمی «رویکرد تمدنی علامه طباطبایی(ره) در تفسیر سوره توبه» برگزار شد
سید علیرضا واسعی: تمدن از نگاه علامه، بر وفای به عهد، هدایت، آگاهی و کرامت انسانی استوار است
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پژوهشکده اسلام تمدنی، به مناسبت روز جهانی فلسفه و هم‌زمان با سالروز ارتحال مفسر بزرگ قرآن، علامه محمدحسین طباطبایی(ره)، نشست علمی با عنوان «رویکرد تمدنی علامه طباطبایی(ره) در تفسیر سوره توبه» به همّت مجمع عالی حکمت اسلامی شعبه خراسان و با همکاری پژوهشکده اسلام تمدنی و اداره کل پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد.
در این نشست، سید علیرضا واسعی، دانشیار گروه هنر و تمدن اسلامی پژوهشکده اسلام تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، با اشاره به جایگاه برجسته‌ی علامه در اندیشه‌ی اسلامی معاصر گفت: «علامه نه تنها مفسر قرآن، بلکه متفکری تمدنی است که آیات الهی را از منظر حیات انسانی، اخلاق، نظم و پیمان‌های اجتماعی می‌نگرد.»
وی با تأکید بر تمایز سوره توبه از دیگر سوره‌های قرآن افزود: «یکی از ویژگی‌های برجسته‌ی این سوره، آغاز بدون “بسم الله” است. علامه این مسئله را نه نشانه‌ی خشونت سوره، بلکه به سبب پیوستگی آن با سوره انفال می‌داند. این نگاه، تفسیر را از رویکردی صرفاً تاریخی یا فقهی، به افقی تمدنی و انسانی سوق می‌دهد.»
واسعی تصریح کرد: «علامه طباطبایی سوره توبه را از زاویه‌ی تمدن و زیست انسانی می‌بیند و معتقد است که جوهره‌ی این سوره، بر مفهوم پیمان، وفاداری و نظم اجتماعی استوار است. از نظر او، تمدن زمانی معنا می‌یابد که انسان در روابط خود با دیگران بر عهد و وفا استوار بماند؛ زیرا جامعه‌ای که پیمان در آن شکسته شود، دیر یا زود به دشمنی و فروپاشی کشیده خواهد شد.»
دانشیار پژوهشکده اسلام تمدنی افزود: «در نگاه علامه، آنچه امروز از آن با عنوان همبستگی اجتماعی یا سرمایه‌ی اجتماعی یاد می‌شود، همان پایبندی به عهد و پیمان است. از دیدگاه اسلام، پیمان تنها قراردادی مادی نیست، بلکه پیوندی معنوی نیز دارد و همین امر موجب می‌شود تمدن اسلامی بر پیوند میان ماده و معنا استوار گردد.»
وی ادامه داد: «زیست تمدنی در اندیشه‌ی علامه، بر وفای به عهد، آگاهی، هدایت و کرامت انسانی بنا شده است. قرآن حتی به مشرکی که پناه می‌خواهد، فرمان پناه دادن می‌دهد تا سخن خدا را بشنود؛ زیرا در تمدن قرآنی، اصل بر آگاهی و حیات است، نه مرگ و حذف.»
در پایان، واسعی خاطرنشان کرد: «یکی از پژوهشگران سوره توبه را “سوره عهد” نامیده است. هرچند در منابع دینی چنین عنوانی نیامده، اما از محتوای سوره می‌توان دریافت که پیام اصلی آن بر محور عهد، عدل و نظم در روابط انسانی است. سوره توبه نه صرفاً درباره‌ی جنگ، بلکه درباره‌ی حیات تمدنی انسان مؤمن در چارچوب پیمان الهی سخن می‌گوید.»
بدون دیدگاه