تبیین ابعاد فقهی، قرآنی و فلسفی حکمرانی اسلامی در پژوهشکده اسلام تمدنی با حضور اندیشمندان؛
نشست علمی «مبانی قرآنی حکمرانی اسلامی از منظر علامه شهید مرتضی مطهری» برگزار شد
بررسی الگوهای بومی حکمرانی و راهکارهای تحقق عدالت، شفافیت و مشارکت عمومی در جوامع اسلامی
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پژوهشکده اسلام تمدنی، نشست علمی «مبانی قرآنی حکمرانی اسلامی از منظر علامه شهید مرتضی مطهری» به همت پژوهشکده اسلام تمدنی و با حضور جمعی از اندیشمندان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به مباحث دینی و سیاسی برگزار شد. این نشست علمی با هدف واکاوی نظریات متفکر برجسته جهان اسلام، شهید مرتضی مطهری، و تبیین ابعاد گوناگون حکمرانی اسلامی، فضایی برای تبادل نظر و ارائه دیدگاه‌های نو فراهم آورد.
اهمیت الگوی بومی حکمرانی اسلامی
علی ابوترابی، دبیر علمی این نشست، در سخنانی به اهمیت طراحی و بومی‌سازی الگوی حکمرانی اسلامی پرداخت و تأکید کرد: حکمرانی اسلامی فرایندی پیچیده و چندلایه است که باید مؤلفه‌هایی همچون شفافیت، عدالت اجتماعی، پاسخگویی، صداقت، تقویت نهادهای مدنی و مشارکت عمومی را در برگیرد.
وی با اشاره به اینکه پایبندی به صداقت نقشی کلیدی در افزایش اعتماد اجتماعی، ارتقای کیفیت عملکردها و ایجاد محیطی مثبت و سازنده دارد، توضیح داد: تبادل نظر و گفتگو درباره راهکارهای بهبود حکمرانی از منظرهای مختلف، می‌تواند بسترساز توسعه پایدار و ارتقای آرامش، صبر و رفاه عمومی باشد.
مبانی فقهی حکمرانی اسلامی
در بخش نخست نشست، حجت‌الاسلام و المسلمین ذبیح‌الله نعیمیان به تشریح مبانی فقهی حکمرانی اسلامی پرداخت.
وی بیان کرد: در فقه اسلامی، اصول کلیدی همچون ولایت فقیه، عدالت، مشورت، مصلحت عمومی و پاسخگویی به‌عنوان چارچوب‌هایی برای اداره جامعه و حکومت مطرح شده‌اند.
نعیمیان توضیح داد: بر اساس نظریه ولایت فقیه، فقیه عادل و عالم می‌تواند به‌عنوان نماینده امام معصوم اداره جامعه را به دست گیرد.
وی همچنین بر جایگاه محوری عدالت در تصمیم‌گیری‌ها و اجرای قوانین، اهمیت مشورت میان حاکمان و مشاوران و نمایندگان مردم، توجه به مصالح عمومی و ضرورت پاسخگویی و نظارت دقیق بر عملکرد مسئولان تأکید کرد. به گفته وی، این اصول نه‌تنها پشتوانه مشروعیت حکومت اسلامی‌اند، بلکه زمینه‌ساز کارآمدی، مقبولیت اجتماعی و تحقق عدالت در جامعه محسوب می‌شوند.
مبانی قرآنی حکمرانی اسلامی
در ادامه، حجت‌الاسلام و المسلمین محمدعلی فیض‌آبادی به بررسی مبانی قرآنی حکمرانی پرداخت.
وی با اشاره به اینکه قرآن کریم بر عدالت در حکمرانی تأکید ویژه دارد، گفت: در نگاه قرآنی، عدالت باید در همه سطوح تصمیم‌گیری و اجرای قوانین رعایت شود.
حجت الاسلام فیض‌آبادی به نقش مشورت و شورا در تصمیم‌سازی‌ها، خدمت‌محوری حاکمان به‌عنوان رسالت اصلی حکومت اسلامی، لزوم تقوا و رعایت اخلاق توسط مسئولان، و پاسخگویی آن‌ها در برابر مردم پرداخت و بیان کرد: مردم حق دارند از مسئولان خود سؤال کنند و بر عملکرد آن‌ها نظارت داشته باشند.
وی این مبانی را به‌عنوان نقشه راهی برای حکمرانی عادلانه و خدمت‌محور معرفی کرد که می‌تواند راهگشای بسیاری از چالش‌های معاصر جوامع اسلامی باشد.
مبانی فلسفی و کلامی حکمرانی اسلامی
حجت‌الاسلام و المسلمین احمدرضا یزدانی مقدم، سومین سخنران نشست، به تبیین مبانی فلسفی و کلامی حکمرانی اسلامی پرداخت.
وی فلسفه سیاسی را عرصه‌ای دانست که به تحلیل مفاهیم کلیدی همچون قدرت، دولت، حقوق شهروندان و مشروعیت می‌پردازد و با ارجاع به اندیشه‌های فیلسوفانی چون افلاطون، ارسطو، جان لاک و توماس هابز، جایگاه عدالت را به‌عنوان مفهومی بنیادین در نظریه‌های حکمرانی شرح داد.
یزدانی مقدم همچنین به پرسش از مشروعیت حکومت و اصولی که مقبولیت مردمی را تضمین می‌کنند، پرداخت و بر اهمیت آزادی‌های فردی، حقوق بشر و مشارکت عمومی در فرآیندهای حکومتی تأکید کرد.
وی افزود: شناخت و به‌کارگیری این مبانی، به درک بهتر چگونگی شکل‌گیری و موفقیت یا ناکامی حکومت‌ها کمک می‌کند و می‌تواند راهنمای سیاست‌گذاران و اندیشمندان در مسیر اصلاح و بهبود حکمرانی باشد.
نشست با بخش پرسش و پاسخ همراه بود که در آن شرکت‌کنندگان به تبادل نظر درباره چالش‌ها، فرصت‌ها و راهکارهای تحقق الگوی حکمرانی اسلامی پرداختند. در پایان نشست، بر اهمیت استمرار چنین گفتگوهایی برای تعمیق پژوهش‌های علمی، ارتقای اندیشه دینی، پاسخگویی به نیازهای روز جامعه و ارائه راهکارهای عملی برای ارتقای حکمرانی تأکید شد.
بدون دیدگاه