ابوریحان محمد بن احمد بیرونی (۰۴۴۰-۳۶۲.) از علمای بزرگ و از ریاضیدانان و منجمان شرق است. تالیفات این مره بزرگ به زبان عربی به عنوان زبان علمی عالم اسلام و ایران بوده است. التفهیم لاوائل صناعه الننجیم یکی از تالیفات آبوریحان بیرونی که در سال ۰۴۲۰. ق. و در غزنه و زمان پادشاهی محمود غزنوی نوشته شد و دو متن فارسی و عربی از آن موجود است. هدف محققان در این مقاله» بررسی و نقد التفهیم ابوریحان بیرونی از نظر موضوع و پردازش کتاب و روش کار آن نیز به شیوه تحلیل محتوا و بررسی اسنادی می‌باشد. کتاب التفهیم با گفتاری پیرامون هندسه آغاز می‌شود و سپس به شمار(حساب) می‌پردازد. گفتار سوم پیرامون حال‌های آسمان و زمین» با فصل‌هایی پیرامون سیاره‌ها و ستاره‌هاء خشکی‌ها و دریاهاء ماه و سال و گاه شماری, است. گفتار چهارم پیرامون اسطرلاب است. پس از این پیش‌نیازها به گفتار پنجم می‌رسیم که پیرامون قانون‌های اخترشناسی است. بیرونی در آغاز گفتار پنجم» به پیش‌نیاز بودن گفتارهای پیشین برای فراگیری این قانون‌ها اشاره می‌کند
