- چکیده
شبه قاره هند با وسعتی بیش از چهار میلیون کیلومتر مربع شامل هشت کشور هند، پاکستان، بنگلادش، سریلانکا، نپال، مالدیو، میانمار و بوتان به رغم سکونت صدها میلیون مسلمان و تاریخ چند صد ساله حاکمیت ایشان، از جمله مناطقی است که کمتر مورد توجه پژوهشگران حوزه مطالعات تمدن اسلامی قرار گرفته و فقدان منبعی مستقل و جامع به زبان فارسی درباره تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی هند گواه این مدعاست. ترجمه مدخل هند دایره المعارف اسلام که به قلم جمعی از برجسته ترین اسلام شناسان و هندپژوهان جهان در هشت بخش نوشته شده است می تواند قسمتی از خلاء موجود در این حوزه را در زبان فارسی پر کند. این مقاله شامل جغرافیای شبه قاره از دیدگاه جغرافیدانان مسلمان، قوم نگاری کنونی، زبان ها، تاریخ، گسترش اسلام و پراکندگی فرق اسلامی، فرهنگ و اندیشه اسلامی، معماری هندی اسلامی و موسیقی است و در سال ۱۹۶۰ م از سوی انتشارات بریل دانشگاه لیدن هلند منتشر شده است. در این پایان نامه ضمن ترجمه این مدخل به فارسی، در بخش تعلیقات به تحقیق درباره بسیاری از اسامی علم و واژگان کلیدی موجود در آن اعم از جغرافیایی، تاریخی، زبانشناختی، قوم شناختی، دینی و مذهبی، جامعه شناختی، فرهنگی و فکری، معماری و موسیقی اسلامی پرداخته شده است. در بخش پیوست این اثر نیز تمامی اطلاعات آماری موجود در مدخل که ارزش علمی شان با گذشت زمان کاسته شده با استفاده از منابع معتبر به روزرسانی شده است. در بخش پیوست همچنین تصاویر تمامی نقشه های جغرافیایی و تاریخی، گیاهان و جانوران، گونه های نژادی و اجتماعی، رسم الخط زبان ها، اشخاص و اعلام، مناسک و اشیاء دینی، اماکن دینی تاریخی و عناصر معماری خاص شبه قاره هند به منظور افزایش ارزش علمی اثر و استقلال بخشی به آن و بی نیاز ساختن مخاطب از مراجعه به منابع دیگر گرد آمده است.
