به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پژوهشکده اسلام تمدنی به نقل از روابط عمومی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، حسین مهربانی فر، عضو هیئت علمی و استادیار دانشگاه رضوی، در نشستی علمی به عنوان کرسی علمی ترویجی به ارائه علمی با موضوع واکاوی مبانی و اصول سبک پوشش اسلامی ایرانی از بعد هستی شناسی تا هنجاری پرداخت.

این نشست در حضور ناقدین سهیلا پیروزفر، رئیس پردیس خواهران دانشگاه رضوی و  سیدمحسن میرسندسی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با مدیریت حجت الاسلام مصطفی شاهبازی برگزار شد.

حسین مهربانی فر در آغاز نشست اثر علمی خویش را به عنوان یک پژوهش کاربردی معرفی کرد و گفت: این اثر حاصل یک دهه پژوهش در عرصه پوشاک در سه ضلع اسلام، ایران و مدرنیته است و  ضمن اینکه به سیاست گذاران و سرمایه‌گذاران مبنا می‌دهد، به روش تحلیلی توصیفی به سرانجام رسیده است.

وی در ادامه ارائه بیان داشت: یکی از چالش های اساسی در مواجهه با مسأله مد لباس در جامعه ایران، ابهام نسبت به مبانی و اصول اسلامی ایرانی پوشش است؛ ابهامی که سیاستگذاری، کنش گری و سرمایه گذاری در این حوزه را نیز دچار سردرگرمی و پراکندگی کرده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه رضوی گفت: در پژوهش حاضر به منظور دستیابی به برداشتی اولیه از چیستی مبانی و اصول پوشش اسلامی ایرانی ذیل جهان‌بینی توحیدی فرهنگ ایرانی و نسبت آن با مد به مفهوم امروزین، با بهره گیری از روش تحلیل مضمون به مطالعه آیات و احادیث مرتبط پرداختیم که این مبانی و اصول در سه سطح  جهان‌بینی، ارزش ها(تقوی،حیا و عفاف) و هنجارها و رفتارها(پوشیدگی، پرهیز از تبرج، پرهیز از لباس شهرت، توجه به ماهیت صنعتی و وجه کارکردی لباس و…) دسته بندی و ارائه شده است.

مهربانی فر افزود: بر اساس یافته ها می توان گفت که هر چند مد در مفهوم و تجلی مدرن آن از حیث مبنا و ماهیت در تناقض با ارزش ها و هنجارهای منبعث از جهان بینی توحیدی قرار دارد اما در دلالت کلی آن به سبک فراگیر پوشش در یک دوره زمانی و یکی از صنایع پرطرفدار فرهنگی، فرصتی در دستیابی به سبک متمایز و ملی اسلامی ایرانی است و می‌توان با تکیه بر اصول جهان‌بینی توحیدی (در برابر کثرت نسبی‌گرایانه سرمایه‌داری در سبک پوشش) ، کثرتی وحدت‌ بخش خلق کرد.

در ادامه جلسه سهیلا پیروزفر به عنوان ناقد نخست از محاسن این پژوهش و لزوم و ضروریت پرداختن به چنین مسائلی سخن گفت و به نکاتی برای ارتقاء کیفی پژوهش مورد نظر اشاره کرد و افزود: خلط بین مبنا و آنچه که هست. یعنی آنچه به عنوان مبانی تلقی شده، در برخی موارد در حقیقت مبنا نیست.  از پوشش توصیف خوبی ارائه شده اما بخشی از تحلیل‌ها در خصوص روایات و آیات نمی‌تواند منظور را برساند بخشی از روایات را می‌توان مربوط به قرن ۱۰ به بعد دانست که ساختگی است اما بررسی روایات پیشنهاد خوبی است اگر اتفاق بیفتد.

در ادامه نشست سید محسن میرسندسی به عنوان ناقد دوم به محاسن تحقیق ارایه شده از سوی ارائه دهنده اشاره کرد و گفت: تحقیق حاضر حاصل یک سیر مطالعاتی است که برای پژوهشگران داشتن سیر مطالعاتی لازم است. ریشه‌های معرفتی در خصوص مد در غرب که با رفرنس به منابع غربی هم ارائه شده و ارایه تعریف صحیحی از تحلیل مضمون، از دیگر مزایا این تحقیق است.

وی در ادامه در باب نقد به منظور ارتقاء بهتر تحقیق به بیان نکاتی پرداخت و افزود: با مفهوم تمایز طلبی اگر به مد نگاه کنیم حتی در قرآن هم می‌توانیم روحیه تفاخر را مشاهده کنیم اما ابعاد جدیدش در این ۱۰۰ سال گسترش پیدا کرده است و فقط در لباس منحصر نمی‌شود. پدیده مد در خصوص هنجارهای کوتاه مدت است مثل مد مو و لباس و اساسا مد یعنی هنجارمند شدن یک شیوه‌ای که ممکن است با مبانی ما منطبق بوده و یا اینکه نباشد. عدم تفکیک بین سطح ارزش و سطح ضد ارزش ها و ناهنجاری‌ها مثل ارزش عفاف و هنجارهای مرتبط با آن مشاهده می شود.