سلسله نشست های نقد و بررسی «خاورشناسی معاصر» درخصوص ظهور اسلام : نشست نقد و بررسی آراء فولکر پپ برگرفته از کتاب «آغاز اسلام، از اوگاریت به سامره»

«آغاز اسلام، از اوگاریت به سامره»

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پژوهشکده اسلام تمدنی، از سلسله نشست های نقد و بررسی «خاورشناسی معاصر» درخصوص ظهور اسلام؛ نشست نقد و بررسی دیدگاه فولکر پُپ از کتابش با عنوان «آغاز اسلام، از اوگاریت به سامره» با حضور دکتر مهدی قاسمی (استاد حوزه و پژوهشگر ادیان ابراهیمی) به عنوان ارائه دهنده و ابراهیم محمدزاده مزینان (استاد حوزه و کارشناس ارشد تاریخ) به عنوان دبیر علمی در تاریخ ۱ آبان ۱۴۰۰ به همت اداره کل پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار گردید.

در ابتدای نشست، ابراهیم محمدزاده بر اهمیت شناخت مطالعات شرق شناسان دربارۀ شخصیت و سیرت پیامبر اسلام تأکید کرد و ماحصلی از دیدگاه فولکر پُپ از کتابش با عنوان «آغاز اسلام، از اوگاریت تا سامره» را ارائه کرد.

دکتر مهدی قاسمی، ضمن تبریک ولادت پیامبر اسلام و حضرت صادق علیه السلام هدف از برگزاری این نشست را آغازی بر شناخت چهره خاورشناسانی که علیه اسلام و پیامبر (ص) سخن رانده‌اند، همچون فولکر پُپ و دیدگاه‌های آنان دانست. وی گفت: خاورشناسان معاصر با دیدگاه روشمند خود قرار را براین گذاشته‌اند تا آن‌چه بر متون گذشته خود رفته است، برای قرآن نیز متصور شوند.

پژوهشگر ادیان ابراهیمی ابراز داشت: اوگاریت در نزدیکی لاذیقه سوریه وجود دارد. از آن‌جایی که پُپ باستان‌شناس و آشنا به تاریخ ساسانیان بوده است‌‌‌‌‌‌، براساس سنگ‌نبشته‌هایی که از این منطقه به‌دست آورد، ادعا نموده است که قرآن وحیانی وجود ندارد، آئین اسلام از یهودیت تأثیرپذیرفته و آئین اسلام پس از تاریخ نویسان و سیره نویسان شکل گرفته است. پُپ و امثال او پیش‌فرض خود را در شناخت حقیقت، بر مبنای حسی و عقل شمارشگر قرار داده‌اند، در واقع آن‌چه در عصر روشنگری مبنای انسان‌شناسی قرار گرفته که پیش از این وجود نداشته است، امور حسی همچون نوشته‌های موجود در اوگاریت است. بازخوانی اوگاریت سبب شد که نقدها و تحقیقات جدید صورت گیرد و نتیجه آن به نفی وجود پیامبری همچون محمد (ص) منجر گردد.

استاد حوزه ابراز داشت: یکی دیگر از ادعاهای پُپ و خاورشناسانی اینچنین این است که اسلام با مدرنیته سازگاری ندارد. فولکر پُپ قرآن را میراث خلفای عباسی می‌داند و اسلام را حاصل حملات اعراب به ایران دانسته و نقش طبری را در برجسته کردن چهرۀ قدسی پیامبر (ص) بسیار موثر دانسته است. پُپ معتقد است که برای شخصیت‌سازی پیامبر  اسلام مسیحیان ایران از مفاهیم دین مسیحی همچون «محمد» و «عبد» استفاده کرده‌اند.

دکتر قاسمی با بیان این‌که مدعای اصلی پُپ این است که دین اسلام چیزی است بر شکل تعدیل یافتۀ ادیان پیشین، اما در قالب زبان عربی، ادامه داد: در واقع تمدن یونانی در مدیترانه شرقی بر پایۀ تمدن اوگاریت بنا شده است. این مناطق تحث سیطره روم بوده است، بنابراین معاویه نیز پایتخت خود را به شام که بر نزدیک اوگاریت بود، بنا کرد تا اسلامِ مطلوبش را بر پایه‌های رومی بنا کند تا تمدن جدیدی شکل گیرد.

مهدی قاسمی در نقد نظریات و ادعاهای پُپ و خاورشناسانی که در این ابرپروژه شرکت دارند، گفت: باید از تمام راه‌های شناخت در جهت کشف حقیقت بهره برد. ما برای کشف حقیقت به همه اضلاع معرفتی (نقلی، عقلی، شهودی، تجربی و…) دسترسی نداریم. قرآن می‌فرماید: «و انزلنا الیک الکتاب بالحق مصدقا لما بین یدیه من الکتاب». این آیه بیان کننده این نکته است که تمام دستورات قرآن از نو و به یک‌باره بنا نشده، بلکه مصدق دستورات ادیان توحیدی گذشته و سازگار با دین نیز بوده است.

در نتیجه باید گفت: ما با روش معرفت‌شناسی منبعث از عصر روشنگری مشکل داریم. این دانشمندان کشف حقیقت را مبتنی بر عقل شمارشگر می‌دانند و از این منظر اشکال مبنایی برآن‌‌ها وارد است.