گروه پژوهشی هنر و تمدن اسلامی
با تصویب پژوهشکدۀ اسلام تمدنی در سال ۱۳۹۵ و با نظر به رویکرد جدید، گروه‌های «مطالعات شرق اسلامی» (تأسیس سال ۱۳۷۳) و «ادبیات و هنر دینی»(تأسیس ۱۳۸۴) در هم آمیخته گردید و گروه «هنر و تمدن اسلامی» شکل گرفت. این گروه با بیش از دو دهه تجربه و پشتوانه بسیار خوب و ریشه دار انبوهی از مطالعات و پژوهش های روشمند در عرصه های تمدنی و هنری، با رویکردی متناسب با نیازهای جامعه علمی، اعم از دانشگاهی و حوزوی به انجام فعالیت های پژوهشی روی کرده و بر آن است تا با شناسایی آن چه بر جهان تمدنی اسلامی گذشته و تجارب بلندی که اندوخته، تمدن نوین اسلامی را تعریف کرده و راهکارهای ایجاد آن را جستجو کند. مأموریت و اهداف این گروه و ظرفیت ها،برنامه ها و اقدامات آن به اجمال چنین است:
مأموریت:
مطالعات مبانی هنر اسلامی و تمدن نوین اسلامی به عنوان یکی از رویکردهای کلان حوزه‌های مطالعاتی تمدن و هنر اسلامی است که رویکردهای جدیدی را در ارتباط با اسلام و مطالعات تمدنی از جمله: ارتباط اسلام با علوم، اسلام و سیاست، اسلام و هنر، اسلام و جامعه، اسلام و فلسفه، و اسلام و اسطورهشناسی را در بر می‌گیرد.
اهداف کوتاه مدت (۲ ساله):
۱- مطالعات انتقادی نظریات معطوف به مبانی هنر و تمدن اسلامی؛
۲-فلسفۀ تمدن اسلامی، مبانی و ماهیت آن؛
۳- نقش معماری شیعی در الگوی توسعه اسلامی ـ ایرانی.
اهداف بلندمدت (۵ ساله):
۱- مسائل میانرشته‌ای مفاهیم و مبانی هنر و تمدن ایرانی- اسلامی؛
۲- ظرفیت‌شناسی منابع اسلامی با تأکید بر هنر و تمدن اسلامی.
اعضای گروه:
۱- دکترمحمد باغستانی کوزه‌گر – استادیار؛ مدیرگروه و عضوهیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
۲- دکترسیدحسین سیدی – استاد دانشگاه فردوسی و همکار پاره وقت گروه؛
۳- دکترسیدعلیرضا واسعی ، دانشیارعضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
۴- غلامرضا جلالی ، استادیار؛ عضوهیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
۵- حجت‌الاسلام محمد غفوری استادیار؛ عضوهیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
۶- رضا سلطانی گرد فرامرزی – کارشناس گروه.
شورای علمی گروه:
۱-محسن خلیلی، استاد دانشگاه فردوسی مشهد
2-عبدالرحیم قنوات ،دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد
۳-محسن طبسی، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی مشهد.
۴- سیدعلیرضا واسعی، دانشیارپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
۵- غلامرضا جلالی، استادیارپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
۶- محمد باغستانی کوزه‌گر، استادیارپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
۷- محمد غفوری، استادیارپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
۸- علی ناظمیان فرد، دانشیار گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد
۹- جعفر طاهری ،استادیار گروه معماری و شهرسازی؛ دانشگاه فردوسی مشهد
محققان:
۱- دکتر غلامرضا خدیوی – عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد؛
۲-دکتر زهیر صیامیان – عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی؛
۳- دکتر مصطفی گوهری – عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی؛
۴- دکتر علیرضا باوندیان – عضو هیئت علمی دانشگاه هنر نیشابور.
پروژه های در دست تحقیق در سال ۹۷-۹۵:
۱- زمینه‌های بافتاری کوشش های شیعی در استمرار تمدن اسلامی در دورۀ مغول، نمونهپژوهی تاریخی: اندیشه‌ها و کنشگری‌های خواجه نصیرالدین طوسی – دکتر محمد باغستانی کوزه‌گر؛
۲- ساختارشناسی نهادهای تمدنی در تمدن اسلامی (ساختارشناسی عناصر مولد تمدن در ایران عصر قاجار) – غلامرضا جلالی؛
۳- فلسفۀ تمدن اسلامی – دکتر سیدعلیرضا واسعی؛
۴- شیوه‌های معرفت‌شناسی در علوم انسانی از دیدگاه اسلامی – دکترسیدحسین سیدی؛
۵- کاربست آیات قرآنی در تاریخنگاری اسلامی با تأکید بر تاریخ طبری – دکتر زهیر صیامیان.
۶- تعامل دو فرهنگ ایرانی و شیعی در سه حوزه اسطوره، هنر و فلسفه – غلامرضا جلالی
۷-پارادایم مکتب های عرفانی حوزه های علمی شیعه- غلامرضا جلالی
۹- ترجمه کتاب kultur der ambiguitaet ,eineandre Geschichte des Islam فرهنگ مدارا، روایتی دیگر از تاریخ اسلام،غلامرضاخدیوی
۱۰- تولید محتوای کتاب تأثیر هنر رسانه‌ای بر کوتاه کردن فاصله کنش و واکنش در پاسخ به مسایل دینی بوسیله هنر
۱۱- تولید محتوای کتاب نیازسنجی و شبکه مسایل مطالعات اسلامی هنر(به استثنای فقه هنر)
۱۲- تولید محتوای کتاب اصناف معماران و بنّایان در دوره اسلامی: سیرتکوین و تکامل، ساختار و مناسبات با اصناف دیگر
۱۳- تولید محتوای کتاب مطالعه تأثیر هنر بر کوتاه کردن فاصله کنش و واکنش در پاسخ به مسائل دینی بوسیله هنر
۱۴- تولید گزارش گزینش نظام‌مند مطالعات اسلامی هنر
۱۵- تولید محتوای کتاب توصیف مضمون صداقت در هنر و ادبیات ایران و جهان
پروژه های اتمام یافته در سال ۹۷-۹۵:
۱- شکوفایی هنر اسلامی در پرتو سیرۀ نبوی – دکترعلیرضا باوندیان؛
۲- کارکرد اعتقادی هنر اسلامی – دکتر علیرضا باوندیان.
آثار منتشرشده در سال ۹۷-۹۵:
۱- اصول و مبانی ادبیات اسلامی – دکتر سیّدحسین سیدی؛
۲- نقش علمای شیعه در گسترش تشیع در هند – راضیه نجات‌حسینی؛
۳- میراث علمی امام حسن و امام حسین (ع) – دکترمحمد باغستانی.
۴- مکتب های عرفانی حوزه‌های شیعه؛ بخش نخست (ایران و عراق) – غلامرضا جلالی؛
۵- آفرینش‌های هنری در نهج‌البلاغه – دکتر سیدحسین سیدی.
آثار در دست چاپ:
۱- فرهنگ مدارا، روایتی دیگر از تاریخ اسلام – دکترغلامرضا خدیوی؛
۲-تحلیل اندیشه، زندگی و کارنامه ملا حسین واعظ کاشانی علی‌اصغر گوهری
۳- خیزش علمی شیعه در سده‌های چهارم و پنجم-باتاکید برآثارشیخ مفید،محمد باغستانی
۴- نظریه‌های زبان‌شناسی دانشمندان مسلمان در دوران شکوه تمدن اسلامی – دکترسیدحسین سیدی؛
مقالات علمی – پژوهشی:
۱- نسبت واژگان عدالت و تمدن در قرآن – دکترمحمد باغستانی؛۹۶
۲- بررسی مفاد بیعت در قیام های شیعی دو قرن اول اسلامی- دکتر سید علیرضا واسعی و سید محمد حسینی؛
۳-تبیین جایگاه و چرایی مشورت و رایزنی در زندگی امام علی علیه السلام با وجود علم الهی و عصمت – دکتر محمد باغستانی؛
۴- جستاری در کاربرد "امیرالمومنین" در فرهنگ و تمدن اسلامی – دکترسیدعلیرضا واسعی؛
۵- امام جواد (ع) به مثابه معیار – دکترسیدعلیرضا واسعی؛
۶-بررسی زمینه‌های نقش آفرینی فرهنگی تمدنی امامان شیعه با تأکید بر دوره امامت حضرت رضا (ع) -دکتر محمد باغستانی؛
۷- جستاری در رویارویی امام حسین علیه السلام با صلح امام حسین (علیهالسلام)؛ رویکرد و کنش – دکتر سیدعلیرضا واسعی؛
۸- جامعه و اصالت فلسفی آن از دیدگاه قرآن (بر اساس دیدگاه علامه طباطبایی و مطهری) – دکتر سیدعلیرضا واسعی؛
۹- تعامل با خانواده در سنت رضوی (رویکرد تبارشناسانه) – دکترسیدعلیرضا واسعی.
۱۰- واکاوی زیبایی‌شناسی و معناشناسی سبک تکرار در اشعار نازک الملائکه ونیمایوشیج(مطالعه موردی چند قصیده)،دکتر سید حسین سیدی،پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت،سال ۹۶،بزرگداشت آیت ا…میلانی
۱۱- بررسی ساختار وجهی خطبه جهاد نهج البلاغه براساس فرانقش بینافردی نظریه نقش گرا، دکتر سید حسین سیدی، زبان پژوهی،ش۱ دوره ۶،
۱۲- تحلیل مؤلفه های معنایی سرزمین مادری در اندیشه عبدالصبور، بیاتی و نیمایوشیج، دکتر سید حسین سیدی، ادبیات تطبیقی،سال ۹۶
۱۳- بررسی معناشناختی جعل امامت در آموزه های قرآنی، دکتر سید حسین سیدی، لسان مبین،سال ۹۶،ش۳۶
۱۴- بررسی نقش سازوکار تقابل در آیات قران، دکتر سید حسین سیدی، زبان و ادبیات،سال ۹۶،ش۲۵
۱۵- بررسی جایگاه و نقش تربیتی شورا از صدر اسلام تا پایان دوره اموی،دکتر محمد باغستانی، پژوهش های اخلاقی،سال ۹۶،ش۲۷
۱۶- بازکاوی مهاجرت علی بن محمد باقر به کاشان و پیامدهای آن،دکتر سید علیرضا واسعی، پژوهش نامه تاریخ اسلام،سال ۹۶،ش۱
۱۷- راه کارهای اصلاح جامعه در سنت امامان…، دکتر سید علیرضا واسعی، پژوهشنامه تاریخ تشیع،سال ۹۶،ش۲
۱۸- عنصر هدایت گری در تکاپوی رهبرانه امام هادی(ع)، دکتر سید علیرضا واسعی، شیعه پژوهی،سال ۹۶،ش۱۵
۱۹- بررسی عوامل تأثیر گذاری های متفاوت رخداد حرّه بر سرنوشت حکومت امویان (شرق جهان اسلام واندلس)،دکتر محمد باغستانی، فصل نامه پژوهش نامه تاریخ اسلام،سال ۹۶
۲۰- امکان تمدن اسلامی در دنیای کنونی؛ نگاهی به مبانی و ظرفیت ها، دکتر سید علیرضا واسعی، نقد ونظر،سال ۹۶،ش۴
۲۱- اهمیّت و نقش استراتژیک قلعه ی رَباح درتحکیم قدرت دولت های…، دکتر سید علیرضا واسعی، مطالعات تاریخی جهان اسلامی،سال ۹۶
۲۲- اسماعیل بن ابی اسمال 4 ، سیدعلیرضا واسعی و زکیه سادات امیری دائره المعارف
کرسی علمی/ نشست تخصصی/ کارگاه آموزشی- پژوهشی در سال ۹۶-۹۵:
۱- نقد کتاب واقعۀ حرّه- دکتر سیدعلیرضا واسعی؛
۲- تمثال و چهرهنگاری پیامبر اکرم (ص) در هنر تصویری شیعه ایرانی و کاربرد دینی آن – دکتر پدرام خسرونژاد؛
۳- مطالعات تمدن و تمدنشناسی – دکتر سیدعلیرضا واسعی و دکتر محمد باغستانی.
۴-کرسی ترویجی_ نقد و بررسی کتاب اصول و مبانی ادبیات اسلامی مطالعه موردی شعر،ناقدین: دکتر علی باقر طاهری نیا و حجت الاسلام محمد غفوری،ارائه دهنده: دکتر سیدحسین سیدی، ۱۳۹۶/۵/۱۷،اتاق جلسات دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی
۵- کرسی ترویجی- جایگاه نظریه محبت براساس آموزه‌های اسلامی در تمدن اسلامی،ناقد: دکتر سیدحسین سیدی،ارائه دهنده: غلامرضا جلالی، ۱۳۹۶/۱۱/۱۰، اتاق جلسات دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی
جوایز و آثار برگزیده:
۱-راهبردهای ائمه در مواجهه با ناهنجاریهای اجتماعی
نویسنده:دکتر سید علیرضا واسعی/ عنوان جایزه یا برگزیدگی: رتبه اول کتاب سال حوزه/ مرجع اعطاکننده: مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان/ سطح جایزه: استانی. ۵۶۵۴۶۲/۹۶/۹/۷
۲-روش شناسی مطالعات تاریخی مرحوم عطاردی،عنوان جایزه یا برگزیدگی: رتبه دوم(مقاله)، مرجع اعطاکننده: حوزه علمیه خراسان/ سطح جایزه: استانی. ۵۶۵۴۶۲/۹۶/۹/۷
۳- کتاب واقعه حرّه، سید علیرضا واسعی، رتبه اول، جشنواره پژوهشی حوزه علمیه خراسان استانی،۹۵
۴– بررسی موقعیت های دانش تمدن شناسی در تمدن اسلامی،محمد باغستانی، مقاله برگزیده کمیسیون مطالعات تمدن و تمدن شناسی، دبیرخانه نخستین هفته علمی تمدن نوین اسلامی
